[gratka]

Ludzie znaleźli nowe miejsce swoje wśród wszystkich gatunków. Mamy prawa człowieka, mamy też prawa zwierząt. Istotnym momentem w historii ich praw jest uchwalenie „Deklaracji Praw Waleni: Wielorybów i Delfinów” 22 maja 2010 roku na konferencji poświęconej tej tematyce odbywającej się w Helsinkach. Deklaracja składa się z 10 postanowień:

1.Każdy waleń ma prawo do życia.
2.Żaden waleń nie powinien być przetrzymywany w niewoli, poddawany okrutnym praktykom, czy odławiany ze środowiska naturalnego.
3.Wszystkie walenie mają prawo do wolności i swobody poruszania się w swym naturalnym środowisku.
4.Żaden waleń nie jest własnością państwa, firmy, stowarzyszenia bądź jednostki.
5.Walenie mają prawo do ochrony ich środowiska naturalnego.
6.Nie można ingerować w kulturę waleni.
7.Prawa, swobody i normy określone w tej deklaracji powinny być chronione prawami międzynarodowymi i lokalnymi.
8. Należy zachować porządek, w którym walenie mogą w pełni korzystać z tych praw, swobód i norm.
9. Żadne państwo, firma, stowarzyszenie czy jednostka nie powinny prowadzić działalności, podważającej te prawa, swobody i normy.
10. Treść tej deklaracji nie może przeszkodzić państwu we wprowadzeniu dokładniejszych regulacji mających na celu ochronę praw waleni.

Deklaracja ta stała się wzorem i punktem odniesienia dla wielu prawodawców, powołały
się na nią rządy Chile, Kostaryki i Węgier, zakazując trzymania waleni w niewoli.
Na początku 2014 roku indyjskie Ministerstwo Środowiska i Lasów wydało zarządzenie,
w ramach którego delfinom został przyznany prawny status „osoby niebędącej człowiekiem”.
Decyzja ta dotyczyła nie tylko delfinów, lecz waleni w ogóle.

Od kilkunastu lat naukowcy zwracają uwagę na niezwykłą inteligencję, kompetencje emocjonalne
i rozbudowane życie społeczne waleni, jako czynników, które powinny wpływać na ich prawny status.
Główną kwestią pozostaje niezwykłe podobieństwo w tych sferach między delfinami i ludźmi.
Często przywoływana jest wypowiedź prof. Lori Marinoa z Emory University:
Patrząc na mózg orki i na mózg człowieka, bardzo trudno byłoby uznać,
że mamy głębsze życie emocjonalne od nich.

Prawodawstwo światowe pełne jest przykładów regulacji relacji człowieka ze zwierzętami,
jednak w większości z nich chodzi o realizację interesów człowieka.
Musimy spojrzeć prawdzie w oczy, często chronimy inne zwierzęta nie z powodu immanentnej
wartości ich życia, lecz jej wartości dla nas samych: gatunki ratujemy dla naszych potomnych,
zwierząt nie krzywdzimy, o ile są z nami w bliskich emocjonalnych relacjach lub wtedy gdy krzywdzenie
zwierząt może się skończyć krzywdzeniem ludzi – o relacjach decyduje przeważnie ludzka kultura.
Zdaje się, że indyjskie Ministerstwo Środowiska i Lasów otwiera nowe spojrzenie
na prawa, ktore ustalane są dla obrony interesów osób nie będących ludźmi.
Rodzi to wiele implikacji i dyskusji.