Kartka z kalendarza

[Kaima]

W 1858 roku urodził się Theodore Roosevelt, 26. prezydent Stanów Zjednoczonych, uznawany za jednego z najbardziej wpływowych i zasłużonych polityków amerykańskich. Doprowadził między innymi do podpisania pokoju między Rosją a Japonią w 1905 roku, za co otrzymał w następnym roku Pokojową Nagrodę Nobla. (zm.1919)

W 1918 roku w Cieszynie odbył się wiec, podczas którego kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców Śląska Cieszyńskiego proklamowało przynależność regionu do Polski. Tymczasową władzę objęła Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego, która powstała 8 dni wcześniej. Jej przewodniczącym był ks. Józef Londzin.

W 1931 roku w Warszawie utworzono pierwszą Poradnię Świadomego Macierzyństwa, krzewiącą zasady regulacji urodzeń.

W 1937 roku miał miejsce protest Rady Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warszawskiego przeciw bojówkarskim atakom prawicowych studentów.

W 1939 roku prezydent Warszawy Stefan Starzyński został aresztowany przez Gestapo. Zginął w Dachau 17 września 1943 roku.

W 1991 roku odbyły się pierwsze w Polsce po II wojnie światowej całkowicie wolne wybory parlamentarne. Wybory odbyły się według ordynacji proporcjonalnej. Czynnikiem wzmacniającym silniejsze ugrupowania było rozdzielenie 15% mandatów między te partie, które otrzymały 5% głosów lub zdobyły mandaty w 5 okręgach. Takie prawo wyborcze, w połączeniu z dopiero wyłaniającym się systemem partyjnym, doprowadziło do rozdrobnienia sił w Sejmie. Zasiedli w nim reprezentanci aż 24 ugrupowań, z czego 10 wprowadziło do izby powyżej 10 posłów.
________________

[Kaima]

W 1138 roku zmarł Bolesław Krzywousty, od 1102 roku władca Polski. W walkach z bratem Zbigniewem przywrócił jedność państwa. W 1116 roku opanował Pomorze Gdańskie, a później narzucił zwierzchnictwo Pomorzu Zachodniemu. W licznych wojnach obronił niezależność Polski od Czech i Niemiec. W 1138 roku podzielił kraj między synów, co rozpoczęło długotrwały okres rozbicia feudalnego. (ur. w 1085)

W 1538 roku w dzisiejszej stolicy Dominikany założono pierwszy uniwersytet na zachodniej półkuli – Universidad Autónoma de Santo Domingo.

W 1913 roku w warszawskim Teatrze Nowości podczas spektaklu "Targ na dziewczęta" Lucyna Messal i Józef Redo po raz pierwszy w Polsce zatańczyli tango.

W 1924 roku w podziemiach warszawskiej katedry św. Jana pochowano sprowadzone ze Szwajcarii prochy zmarłego tam w 1916 roku Henryka Sienkiewicza

W 1950 roku przeprowadzono wymianę pieniędzy przy różnym przeliczniku dla cen i oszczędności - 3 złote nowe za 100 dotychczasowych. Wprowadzono też zakaz posiadania walut obcych, złotych monet, złota i platyny. Zaostrzono także kary za niektóre przestępstwa dewizowe.

W 1965 roku podczas soboru watykańskiego II wydano deklarację o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich "Nostra aetate" i wezwano do rozpoczęcia dialogu między chrześcijanami i Żydami. Odrzucono koncepcję zbiorowej winy Żydów za śmierć Chrystusa.

[Kaima]

W 1863 roku utworzono organizację Międzynarodowego Czerwonego Krzyża. Jean Henri Duant zwołał do Genewy międzynarodową konferencję, w której wzięło udział 14 delegacji krajów europejskich oraz wielu obserwatorów. Większość idei Henry'ego Dunanta została zaakceptowana, między innymi powołanie narodowych komitetów pomocy rannym, ochrona personelu medycznego podczas działań wojennych i wspólny znak ochronny - czerwony krzyż na białym tle.

W 1909 roku w Zakopanem, z inicjatywy Mariana Zaruskiego, utworzono Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, organizację zajmującą się niesieniem pomocy turystom i narciarzom, którzy zostali ranni, zachorowali lub znaleźli się w niebezpieczeństwie.

W 1924 roku urodził się Zbigniew Herbert, poeta, pisarz, autor sztuk scenicznych, tłumacz poezji francuskiej, autor zbiorów poezji "Pan Cogito", "Struna światła", "Hermes, pies i gwiazdy", "Studium przedmiotu", "Raport z oblężonego miasta i inne wiersze", szkiców "Barbarzyńca w ogrodzie". Jest uważany za jednego z najważniejszych polskich poetów XX wieku. (zm. 28.07.1998).

W 1945 roku w USA w sprzedaży pojawiły się pierwsze długopisy.

W 1977 roku po raz pierwszy od 20 lat doszło do spotkania I sekretarza KC PZPR i prymasa Polski. Edward Gierek i kardynał Stefan Wyszyński rozmawiali o "najważniejszych sprawach narodu i Kościoła, mających znaczenie dla jedności Polaków w dziele kształtowania pomyślności PRL". Prymas ostrzegł Gierka przed grożącą krajowi katastrofą gospodarczą.

W 1999 roku Leszek Cichy zdobył Piramidę Carstensz - najwyższy szczyt Australii i Oceanii, i tym samym jako pierwszy Polak - zdobył "Koronę Ziemi", czyli najwyższe szczyty wszystkich siedmiu kontynentów.

W 2012 roku Polska spłaciła Klubowi Londyńskiemu ostatnią ratę (297 mln dolarów) zadłużenia zagranicznego, zaciągniętego w czasie rządów Edwarda Gierka.

[Kaima]

W 1813 roku gen. Jan Henryk Dąbrowski został naczelnym wodzem wojsk polskich Księstwa Warszawskiego.

W 1849 roku w Paryżu odbył się pogrzeb Fryderyka Chopina.

W 1895 roku urodziła się Maria Kuncewiczowa, pisarka i tłumaczka, autorka powieści: "Cudzoziemka", "Dni powszednie państwa Kowalskich" (pierwsza polska powieść radiowa), "Klucze", "Gaj oliwny", "Tristan". Przez kilkadziesiąt lat przebywała poza krajem, w 1968 roku powróciła osiedlając się w Kazimierzu Dolnym. (zm. w 1989)

W 1944 roku ogłoszono dekret PKWN wprowadzający karę śmierci za opór stawiany nowej władzy.

W 1951 roku uchwalono ustawę o powołaniu Polskiej Akademii Nauk. Stwierdzała ona między innymi: "W celu zapewnienia nauce polskiej warunków wszechstronnego rozwoju i pełnego rozkwitu oraz nadania badaniom naukowym kierunku, odpowiadającego istotnym potrzebom Narodu, w oparciu o postępowe tradycje nauki, jako też o najlepsze osiągnięcia i doświadczenia wszystkich działających dotychczas instytucji i zrzeszeń naukowych, w szczególności Polskiej Akademii Umiejętności i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego - powołuje się Polską Akademię Nauk".

W 1992 roku Watykan ogłosił oficjalną rehabilitację Galileusza, włoskiego astronoma, fizyka i matematyka. Galileo Galilei odkrył prawa ruchu wahadła i swobodnego spadania ciał, stwierdził obrót słońca dookoła własnej osi oraz zastosował lunetę do obserwacji astronomicznych.

W 1960 roku urodził się Diego Maradona, argentyński piłkarz, napastnik i pomocnik. W mistrzostwach świata w Meksyku w 1986 roku poprowadził reprezentację swojego kraju do zdobycia tytułu mistrzów świata. Jest uznawany za najlepszego piłkarza przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych.

[Kaima]

W 1517 roku Marcin Luter ogłosił w Wittenberdze swoich 95 tez, będących wezwaniem do publicznej dysputy religijnej na temat istoty i skuteczności odpustów. Zostały przybite do drzwi katedry zamkowej. Celem Lutra było doprowadzenie do reformy Kościoła rzymskokatolickiego, jednak cel ten nie został osiągnięty i doszło do jego podziału.

W 1846 roku urodził się Edmondo de Amicis, włoski pisarz, którego twórczość charakteryzują tendencje moralistyczne, postępowa tematyka społeczna oraz patriotyzm, autor tłumaczonej na niemal wszystkie języki świata powieści dla młodzieży "Serce". W Polsce po raz pierwszy ukazała się w 1899 roku w tłumaczeniu Marii Konopnickiej. (zm. 12.03.1908).

W 1901 roku odbyła się prapremiera dramatu "Dziady" Adama Mickiewicza w Teatrze Starym w Krakowie w inscenizacji Stanisława Wyspiańskiego.

W 1936 roku zmarł Ignacy Daszyński – działacz socjalistyczny i niepodległościowy, współzałożyciel Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej, premier Tymczasowego Rządu Ludowego Rzeczypospolitej, wieloletni poseł, marszałek sejmu - jeden z najwybitniejszych polityków lewicy niepodległościowej II Rzeczypospolitej.

W 1940 roku zwycięstwem Wielkiej Brytanii i sojuszników zakończyła się bitwa o Anglię. Nie powiodła się niemiecka operacja lotnicza "Morski lew" wymierzona w siły powietrzne Wielkiej Brytanii. Było to największe starcie lotnicze w dziejach wojen, którego stawką była nie tylko przyszłość Wielkiej Brytanii, ale i całej Europy.
Znaczący wkład w zwycięstwo mieli polscy lotnicy. W bitwie o Anglię najpierw w składzie, a potem u boku RAF-u walczyły 4 polskie dywizjony oraz 81 polskich pilotów w dywizjonach brytyjskich, w sumie 145 polskich pilotów. Poległo 28, co stanowiło 5% ogółu pilotów RAF biorących udział w bitwie. Polacy zgłosili zestrzelenie około 170 i uszkodzenie 36 samolotów niemieckich. Dywizjon 303 był najlepszą jednostką lotniczą, biorącą udział w bitwie o Anglię – zgłosił zestrzelenie 126 maszyn Luftwaffe.

W 1961 roku z Mauzoleum Lenina na Placu Czerwonym w Moskwie usunięto ciało Józefa Stalina.

W 1971 roku w Szwajcarii po raz pierwszy dopuszczono do wyborów kobiety!!!

W 1984 roku zginęła Indira Gandhi, polityk indyjski, od 1966 roku premier Indii. Została zamordowana przez dwóch Sikhów z jej ochrony osobistej. (ur. w 1917)

[Kaima]

W 1512 roku po raz pierwszy zostały pokazane publicznie freski Michała Anioła zdobiące sklepienie kaplicy Sykstyńskiej.

W 1705 roku król August II Mocny ustanowił Order Orła Białego, najstarsze i najwyższe odznaczenie Rzeczpospolitej, przyznawane jeszcze w Polsce przedrozbiorowej, Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim oraz w latach 1921 -1939, przywrócone ustawą z 16 października 1992 roku.

W 1864 roku założono w Polsce Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami.

W 1893 roku zmarł Jan Matejko, uważany za najwybitniejszego polskiego malarza historycznego. Mieszkał i pracował w Krakowie. Był dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych. Do jego najważniejszych dzieł należą: "Stańczyk", "Kazanie Skargi", "Hołd Pruski", "Bitwa pod Grunwaldem", "Wernyhora". (ur. w 1838 r.)

W 1918 roku w Warszawie rozpoczął się zjazd zjednoczeniowy organizacji skautowych Królestwa. Związek Harcerstwa Polskiego, Polska Organizacja Skautowa oraz Związek Skautów Polskich i Junactwa połączyły się w jedną organizację - Związek Harcerstwa Polskiego.

W 1922 roku w Turcji zniesiono monarchię. Sułtan Mehmed VI został zmuszony do abdykacji. Zakończyła się trwająca 500 lat historia państwa osmańskiego.

W 1956 roku Imre Nagy ogłosił wystąpienie Węgier z Układu Warszawskiego i neutralność kraju.

W 1993 roku wszedł w życie układ z Maastricht, na mocy którego w miejsce Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej powołano Unię Europejską.

[Kaima]

W 1772 roku w Londynie ukazało się pierwsze wydanie dziennika „The Morning Post”.

W 1879 roku urodził się Walery Sławek, pułkownik, polityk II Rzeczypospolitej, trzykrotny premier RP, współpracownik Józefa Piłsudskiego, lider obozu sanacyjnego, twórca i prezes Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, jeden z głównych twórców założeń konstytucji kwietniowej. Po śmierci Piłsudskiego utracił wpływy w obozie sanacyjnym. Popełnił samobójstwo 3 kwietnia 1939 roku.

W 1917 roku rząd brytyjski ogłosił tak zwaną deklarację Balfoura, brytyjskiego ministra, zapowiadającą utworzenie państwa żydowskiego w Palestynie.

W 1925 roku na placu Saskim w Warszawie, w Grobie Nieznanego Żołnierza, zaprojektowanym przez Stanisława Ostrowskiego, złożono prochy poległych żołnierzy z 15 pól bitewnych.
Idea uczczenia żołnierzy poległych na polu bitwy narodziła się we Francji po I wojnie światowej. Inicjatorem powstania pierwszego grobu nieznanego żołnierza był Francuz - Fryderyk Simon, który podczas I wojny stracił trzech synów.

W 1932 roku urodziła się Sława Przybylska, piosenkarka, wykonawczyni wielu przebojów lat 60. i 70. - "Pamiętasz była jesień", "Tango Notturno", "Ach panie, panowie", "Widzisz mała", "Na Francuskiej".

W 1939 roku do obozu koncentracyjnego Ravensbrück przybyła pierwsza grupa kobiet z terenu Polski. Przez obóz przeszło 132 tysiące kobiet i dzieci różnych narodowości, z których zginęło około 92 tysiące. Obóz został wyzwolony przez Armię Czerwoną w kwietniu 1945 roku.

W 2001 roku na sesji Konferencji Generalnej UNESCO w Paryżu została przyjęta Powszechna Deklaracja UNESCO o Różnorodności Kulturalnej.

W 2005 roku amerykańska gazeta "Washington Post", powołując się na służby wywiadowcze Stanów Zjednoczonych i innych krajów, napisała, że CIA ukrywała i przesłuchiwała terrorystów z al-Kaidy w więzieniach na terenie postkomunistycznych krajów Europy Wschodniej, między innymi w Polsce.

[Kaima]

W 1534 roku król Henryk VIII został uznany przez parlament za głowę Kościoła Anglii.

W 1771 roku konfederaci barscy podjęli próbę porwania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Na ulicy Miodowej w Warszawie król, wracający karetą, został napadnięty przez oddział konfederatów. Rannego w głowę uprowadzono poza obwałowania miasta. Tam władcy udało się wzbudzić skruchę u jednego z porywaczy, który odprowadził go do młyna na Marymoncie.

W 1894 roku w Poznaniu powstała niemiecka organizacja nacjonalistyczna Hakata, działająca w latach 1894-1934 na terenie ówczesnych wschodnich prowincji Niemiec. Podstawowym celem Hakaty była germanizacja ziem polskich w zaborze pruskim.

W 1906 roku w Tybindze, w trakcie posiedzenia Towarzystwa Neuropsychiatrii Południowo-Zachodnich Niemiec, niemiecki psychiatra i neuropatolog Alois Alzheimer przedstawił przypadek nieznanej do tej pory choroby kory mózgowej, nazywanej od 1967 roku chorobą Alzheimera.

W 1920 roku urodził się Maciej Aleksy Dawidowski, pseudonim "Alek", żołnierz Szarych Szeregów, jeden z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego "Kamienie na szaniec". Zmarł 30 marca 1943 roku z powodu ran odniesionych w akcji pod Arsenałem.

W 1927 roku urodził się Zbigniew Cybulski - aktor, współzałożyciel, wraz z Bogumiłem Kobielą, gdańskiego teatrzyku studenckiego "Bim-Bom". Popularność przyniosły mu role w filmach: "Popiół i diament", "Ósmy dzień tygodnia", "Rękopis znaleziony w Saragossie", "Niewinni czarodzieje", "Jowita", "Jak być kochaną", "Giuseppe w Warszawie". Zginął tragicznie 8 stycznia 1967 roku.

W 1956 roku w Moskwie aresztowano członków węgierskiej delegacji państwowej z generałem Palem Maleterem na czele, która przybyła na rokowania w sprawie wycofania wojsk radzieckich z Węgier. Tego samego dnia w ZSRR utworzono pod przewodnictwem Janosa Kadara Węgierski Rewolucyjny Rząd Robotniczo-Chłopski, konkurencyjny wobec legalnego rządu Imre Nagya w Budapeszcie.

W 1957 roku Związek Radziecki wystrzelił sztucznego satelitę Sputnik 2 z psem Łajką na pokładzie.

[Kaima]

W 1612 roku skapitulowała, oblegana przez Rosjan, polska załoga w Moskwie. Okupacja trwała od września 1610 roku, kiedy po zwycięskiej bitwie pod Kłuszynem i po porozumieniu z rosyjskimi bojarami Polacy zajęli Kreml. Wobec sprzeciwu ludności miasta i ogółu narodu sytuacja Polaków stawała się dramatyczna. Po kolejnym długotrwałym oblężeniu polska załoga poddała się wojskom pospolitego ruszenia kniazia Dymitra Pożarskiego i Kuźmy Minina.
Obecnie dzień 4 listopada w Rosji obchodzony jest jako Dzień Jedności Narodowej.

W 1790 roku w Warszawie założony został Cmentarz Powązkowski - jedna z najstarszych polskich nekropolii.

W 1794 roku w czasie Powstania Kościuszkowskiego dokonano tak zwanej "rzezi Pragi". Rosyjskie wojska generała Aleksandra Suworowa zdobyły Warszawę, rozbijając resztki polskich wojsk i mordując ludność Pragi.
Podczas obrony zginął generał Jakub Jasiński. Był wojskowym i poetą. Jego wiersze opublikowano dopiero po śmierci. Urodził się 24 lipca 1761 roku.

W 1844 roku we Lwowie otwarto Akademię Techniczną - od 1920 roku Politechnika Lwowska.

W 1911 roku paryski dziennik „Le Journal” opublikował artykuł o romansie Marii Skłodowskiej-Curie i fizyka Paula Langevina, co wywołało nagonkę na uczoną, oskarżając ją o „rozbijanie zdrowej francuskiej rodziny”.

W 1946 roku w Paryżu rozpoczęła działalność Organizacja NZ do spraw Oświaty, Nauki i Kultury - UNESCO, utworzona na konferencji międzynarodowej w Londynie w listopadzie 1945 roku.

W 1956 roku wojska armii radzieckiej wkroczyły do Budapesztu. Był to początek drugiej fazy powstania węgierskiego - regularnych walk z oddziałami radzieckimi. Trwały do połowy listopada 1956 roku. Do końca roku trwały mniejsze starcia oraz strajki w zakładach pracy całego kraju.

[Kaima]

W 1370 roku zmarł Kazimierz Wielki, król Polski, syn Władysława Łokietka, ostatni władca z dynastii Piastów. Doprowadził do konsolidacji państwa polskiego i reformy monetarnej. Był fundatorem Akademii Krakowskiej, drugiego po Pradze uniwersytetu w Europie Środkowej. Zyskał przydomek "Króla Chłopów", zaś o jego panowaniu mówi się, że "zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną". Urodził się w 1310 roku.

W 1901 roku odbył się koncert inauguracyjny w nowo otwartej Filharmonii Warszawskiej, poprowadzony przez Emila Młynarskiego z występem Ignacego Paderewskiego. Koncert dał początek pierwszej stałej orkiestrze symfonicznej w Warszawie.

W 1906 roku Maria Skłodowska - Curie wygłosiła swój pierwszy wykład na paryskiej Sorbonie - jako pierwsza kobieta wykładała tam fizykę. 19 kwietnia 1906 roku Pierre Curie zginął w wypadku. 13 maja tego samego roku rada wydziałowa postanowiła utrzymać katedrę, stworzoną dla Pierre'a Curie, i powierzyła ją Marii Skłodowskiej-Curie wraz z pełnią władzy nad laboratorium. Stała się w ten sposób pierwszą kobietą profesorem Sorbony.

W 1922 roku w Polsce odbyły się wybory do Sejmu I kadencji. Udział w głosowaniu wzięło 67,7 procent uprawnionych. Pierwsze posiedzenie odbyło się 28 listopada 1922 roku.

W 1937 roku zmarł Bolesław Leśmian - poeta, główny przedstawiciel polskiego symbolizmu, twórca liryk, ballad i poematów baśniowo-filozoficznych. Wydał zbiory poezji: "Sad rozstajny", "Łąka", "Napój cienisty", oraz baśnie "Klechdy sezamowe" i "Przygody Sindbada Żeglarza". Urodził się w 1877 roku.

W 1967 roku wyemitowano 1. odcinek czechosłowackiego serialu animowanego "Rozbójnik Rumcajs".

W 1985 roku w Wojewódzkim Ośrodku Kardiochirurgii w Zabrzu zespół pod kierunkiem Zbigniewa Religi dokonał pierwszej w Polsce udanej transplantacji serca.

W 2010 roku w Warszawie otwarto Centrum Nauki "Kopernik", którego celem jest rozwijanie nauki, współpraca z naukowcami i nauczycielami, a według misji instytucji także: inspirowanie do obserwacji, doświadczania, zadawania pytań i poszukiwania odpowiedzi.

[Kaima]

W 1755 roku urodził się Stanisław Staszic, uczony, ksiądz i filozof, jedna z najwybitniejszych umysłowości przełomu XVIII i XIX wieku. Rzecznik reform społecznych w okresie Sejmu Czteroletniego, po rozbiorach zaangażował się w działalność społeczną. Członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, członek Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, współorganizator Szkoły Uniwersyteckiej w Warszawie oraz Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach. Autor prac patriotycznych - "Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego" i "Przestrogi dla Polski". Zmarł w 1826 roku.

W 1860 roku urodził się Ignacy Jan Paderewski, pianista i kompozytor, polityk. W latach 1919 -1921 był premierem i ministrem spraw zagranicznych Rzeczpospolitej. Podpisał ze strony Polski wersalski traktat pokojowy. Był inicjatorem i w części fundatorem Hotelu Bristol w Warszawie. Skomponował operę "Manru" i "Fantazję C-dur na fortepian". Zmarł w 1941 roku.

W 1917 roku w nocy z 6 na 7 listopada rozpoczęło się zbrojne powstanie bolszewików w Piotrogrodzie. Na miejsce Rządu Tymczasowego Kiereńskiego powołano nowy rząd - Radę Komisarzy Ludowych, któremu przewodniczył Włodzimierz Iljicz Lenin. Data ta jest uznawana za początek rewolucji październikowej.

W 1939 roku w akcji "Sonderaktion Krakau" hitlerowcy aresztowali, a następnie wywieźli do obozu koncentracyjnego w Sachsen-Hausen 144 profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego i 21 pracowników krakowskiej Akademii Górniczej. Po międzynarodowych protestach, w tym Benito Mussoliniego, 101 uwięzionych w wieku powyżej 40 lat zwolniono. Wielu z nich, wycieńczonych warunkami obozowymi, wkrótce zmarło. Niektórzy zostali powtórnie aresztowani i rozstrzelani w Oświęcimiu.

W 1948 roku w Gdańsku zwodowano pierwszy statek całkowicie zbudowany w powojennej Polsce „Sołdek” - rudowęglowiec, masowiec o napędzie parowym, o nośności 2560 DWT.

W 1950 roku na scenie warszawskiego Teatru Polskiego wystąpił z premierowym przedstawieniem Państwowy Zespół Pieśni i Tańca "Mazowsze" pod kierownictwem Tadeusza Sygietyńskiego i Miry Zimińskiej. Repertuar składał się z piosenek przeplatanych tańcami z regionów centralnej Polski - opoczyńskiego, kurpiowskiego i mazowieckiego. Zespół został utworzony pod koniec 1948 roku.

W 1951 roku z taśmy montażowej Fabryki Samochodów Osobowych w Warszawie zjechał samochód -Warszawa M-20. Był to pierwszy w powojennej historii Polski samochód osobowy produkowany seryjnie. W ciągu pierwszego roku wyprodukowano 1650 samochodów. Początkowo samochody były montowane z elementów sprowadzonych z ZSRR. Model M-20, zwany "garbuską", produkowano do początku lat 60.

W 1953 roku zainicjował działalność Teatr Telewizji. . Pierwszy spektakl, "Okno w lesie", w reżyserii Józefa Słotwińskiego, został wyemitowany ze studia telewizyjnego przy ul. Ratuszowej w Warszawie. W czasie swojej długoletniej działalności Teatr Telewizji wyprodukował ponad 4 tysiące spektakli.

[Kaima]

W 1455 roku, po 24 latach od spalenia na stosie, w katedrze Notre-Dame w Paryżu rozpoczął się proces rehabilitacyjny Joanny d’Arc.

W 1806 roku wybuchło powstanie wielkopolskie. Ludność polska wystąpiła przeciwko Prusakom. 6 listopada 1806 roku do Poznania wjechali owacyjnie witany gen. Jan Henryk Dąbrowski oraz Józef Wybicki, którzy następnie przejęli władzę cywilną i wojskową w mieście. Dzień później, 7 listopada, Dąbrowski wydał odezwę do jego mieszkańców.

W 1867 roku W Warszawie urodziła się Maria Skłodowska-Curie, autorka pionierskich prac z fizyki i chemii jądrowej, jedyna dotąd kobieta uhonorowana przez Szwedzką Akademię Nauk dwiema Nagrodami Nobla. 7 listopada 1911 roku Maria Skłodowska-Curie została ogłoszona laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie chemii. ( pierwszą nagrodę w dziedzinie fizyki otrzymała wraz z mężem w 1903 r.)

W 1900 roku rozpoczęto wydobycie w dzisiejszej KWK „Wujek” w Katowicach, które trwało do listopada 2021.

W 1918 roku proklamowano powstanie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej. Był określany również jako „rząd lubelski” oraz „rząd ludowy”. Była to rada ministrów pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego, utworzona przez działaczy lewicy niepodległościowej.

W 1957 roku w NRD wyprodukowano pierwszy model Trabanta - tanią wersję małego samochodu osobowego. Po raz pierwszy zastosowano karoserię z tworzywa sztucznego. Trabant był produkowany do 1992 roku.

W 1981 roku Ryszard Kukliński, pułkownik Wojska Polskiego, współpracownik CIA, został wraz z rodziną ewakuowany z Polski.

W 2015 roku w centrum Edynburga odsłonięto naturalnej wielkości pomnik niedźwiedzia Wojtka, walczącego podczas II wojny światowej u boku żołnierzy armii gen. Władysława Andersa.

[Kaima]

W 1253 roku papież Innocenty IV ogłosił w Rzymie, w bazylice Świętego Franciszka z Asyżu kanonizację biskupa Stanisława ze Szczepanowa. Jednocześnie obwieścił wzięcie pod opiekę władców polskich. Polska weszła w zależność polityczną od papiestwa, co pociągało za sobą między innymi obowiązek uiszczania świętopietrza.

W 1656 roku urodził się Edmond Halley, angielski astronom, który obliczył odległość Słońca od Ziemi i odkrył istnienie ruchów własnych gwiazd. Jego imieniem nazwano krater na Księżycu, krater na Marsie oraz kometę. Zmarł 14 stycznia 1742 roku.

W 1793 roku zbiory Luwru zostały udostępnione publiczności.

W 1895 roku Wilhelm Roentgen, prowadząc obserwacje promieni katodowych podczas eksperymentów z lampami próżniowymi, odkrył promieniowanie X. Wyniki badań opublikował 28 grudnia 1895 roku w czasopiśmie Wurzbergskiego Towarzystwa Fizyczno-Medycznego.

W 1922 roku urodził się Christian Barnard, południowoafrykański chirurg, kierownik Ośrodka Badań i Chirurgii Serca na uniwersytecie w Kapsztadzie. W grudniu 1967 roku przeprowadził pierwszą transplantację ludzkiego serca. Pacjent zmarł po 18 dniach z powodu infekcji płucnej. Kolejny pacjent żył po zabiegu 19 miesięcy. Chrystian Barnard zmarł 2 września 2001 roku.

W 1923 roku w nocy na 9 listopada doszło do puczu monachijskiego - nieudanej próby przejęcia władzy w Niemczech przez Adolfa Hitlera i generała Ericha Ludendorffa. Zakończył się rozwiązaniem NSDAP i aresztowaniem zamachowców, którzy zostali zwolnieni już w grudniu 1924 roku.

W 1948 roku powstał Państwowy Zespół Pieśni i Tańca "Mazowsze". Ministerstwo Kultury i Sztuki poleciło prof. Tadeuszowi Sygietyńskiemu zorganizowanie zespołu ludowego, którego zadaniem miała być troska o tradycyjny repertuar ludowy oparty na pieśniach, przyśpiewkach i tańcach wsi mazowieckiej i regionalnej tradycji artystycznej. Zespół miał uchronić folklor przed zatraceniem i ukazać jego zróżnicowanie, bogactwo i piękno. Początkowo program artystyczny składał się z piosenek przeplatanych tańcami z Mazowsza, szybko jednak zaczął sięgać do tradycji innych regionów.

[Kaima]

W 324 roku odbyło się poświęcenie Bazyliki Laterańskiej przez papieża Sylwestra I. Bazylika była świadkiem pięciu soborów powszechnych, tu rezydowali papieże - biskupi Rzymu przez tysiąc lat, od czasów cesarza Konstantyna do niewoli awiniońskiej (1309 -1377). Bazylika Większa na Lateranie jest kościołem katedralnym papieża. Na jej frontonie widnieje napis: "Omnium Urbis et Orbis Ecclesiarum Mater et Caput" - "Matka i Głowa wszystkich kościołów miasta i świata".

W 1915 roku urodziła się Hanka Bielicka, aktorka dramatyczna i estradowa. Występowała w kabaretach: "7 kotów", "Szpak", "U Lopka", także w "Podwieczorku przy mikrofonie". W czasie występów używała gwary warszawskiej, nawiązując do przedwojennego stylu życia Warszawy. Zagrała w 20 filmach, w tym: "Zakazane piosenki", "Cafe pod Minogą". Została wyróżniona tytułem "Warszawianka roku". Zmarła 9 marca 2006 roku.

W 1920 roku została zawarta w Paryżu Konwencja polsko-gdańska (zwana potocznie „Konwencją paryską”) - między Rzeczpospolitą Polską i Wolnym Miastem Gdańskiem - w organizacji. Konwencja regulowała prawa Polski w Gdańsku i wzajemne stosunki prawne Polski i Wolnego Miasta Gdańska w sprecyzowaniu postanowień traktatu wersalskiego.

W 1938 roku miała miejsce w Niemczech "kryształowa noc" - masowy pogrom ludności żydowskiej dokonany przez bojówki SS, SA i Hitlerjugend. Podczas Kristallnacht zabito około 100 osób, zniszczono lub spalono blisko 8 tysięcy sklepów i magazynów oraz ponad 150 miejsc kultu. Na rozkaz Hitlera około 30 tysięcy Żydów zesłano do obozów koncentracyjnych.

W 1939 roku Naczelny Wódz generał Władysław Sikorski nadał Warszawie order Virtuti Militari V klasy w uznaniu bohaterskiego i wytrwałego męstwa, dowiedzionego przez ludność stołecznego miasta Warszawy w obronie przeciw najazdowi niemieckiemu.

W 1943 roku w USA powołano UNRA - Administrację Narodów Zjednoczonych do Spraw Pomocy i Odbudowy, wspomagającą państwa zniszczone na skutek II wojny światowej.

W 1989 roku kanclerz Niemiec Helmut Kohl rozpoczął historyczną wizytę w Polsce. Podpisano umowę o dwustronnej współpracy naukowo-technicznej, zaś w Krzyżowej doszło do historycznego pojednania z udziałem Tadeusza Mazowieckiego.

W 1989 nastąpiło otwarcie granicy między NRD i RFN, symboliczne zburzenie muru berlińskiego, wybudowanego w 1961 roku. Był to system umocnień o długości 155 kilometrów, oddzielający Berlin Wschodni, stolicę NRD i miejscowości zachodniej Brandenburgii od Berlina Zachodniego.

[Kaima]

W 1444 roku armia węgierska dowodzona przez Władysława III, króla Węgier i Rzeczpospolitej Obojga Narodów oraz węgierskiego wodza Janosa Hunyadiego poniosła klęskę w walce pod Warną z tureckimi wojskami sułtana Murada II. W bitwie zginął król Władysław III, nazwany Warneńczykiem.

W 1493 roku urodził się Paracelsus, właściwie Theophrastus Bombastus von Hohenheim, szwajcarski lekarz, chemik i filozof, zaliczany do prekursorów nowożytnej medycyny. Wprowadził do lecznictwa wiele nowych lekarstw, między innymi: opium, rtęć, sole metali. Zaproponował nazwę alkohol. Zmarł 24 września 1541 roku.

W 1884 roku urodziła się Zofia Nałkowska, pisarka i działaczka społeczno-kulturalna, autorka powieści oraz pamiętników. Stworzyła prozę psychologiczno-społeczną, w której obserwację środowiskową łączyła z analizą ludzkich charakterów, z refleksją moralną i społeczną. Autorka powieści: "Granica", "Romans Teresy Hennert", "Niedobra miłość", "Dom nad łąkami", dramatów "Dom kobiet", "Dzień jego powrotu", oraz opowiadań. Współorganizatorka Związku Zawodowego Literatów Polskich, członkini PEN-Clubu. Z jej doświadczeń w pracach Komisji Badań Zbrodni Hitlerowskich w Polsce powstały "Medaliony" - dokumentacja zbrodni hitlerowskich. Zmarła 17 grudnia 1954 roku.

W 1918 roku Józef Piłsudski wrócił do Warszawy z więzienia w Magdeburgu, gdzie trafił aresztowany przez Niemców 22 lipca 1917 roku. Po powrocie do Warszawy przejął z rąk Rady Regencyjnej władzę w Polsce jako naczelny wódz armii polskiej i Tymczasowy Naczelnik Państwa.

W 1969 roku miała miejsce pierwsza emisja amerykańskiego programu edukacyjnego dla dzieci - "Ulica Sezamkowa", z którego pochodzą słynne muppety. Do dziś program doczekał się ponad 20 wersji językowych, w tym polskiej.

W 1977 roku w Wielkiej Brytanii dokonano pierwszego udanego zapłodnienia in vitro, w wyniku którego jako pierwsze „dziecko z probówki” urodziła się Louise Brown.

W 1980 roku Sąd Najwyższy PRL zarejestrował Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność". W statucie związku nie umieszczono postulowanej przez władze klauzuli o przewodniej roli PZPR w państwie i strzeżeniu sojuszu ze Związkiem Radzieckim. Przedstawiciele "Solidarności" zgodzili się, aby jako aneks do statutu dołączono postanowienia konwencji numer 87 i 98 Międzynarodowej Organizacji Pracy, dotyczące wolności tworzenia związków zawodowych. Na czele "Solidarności" stanął Lech Wałęsa.

W 2006 roku weszła w życie ustawa ustanawiająca Order Krzyża Wojskowego. Jest to polski order wojskowy przyznawany żołnierzom Sił Zbrojnych i osobom cywilnym za wybitne zasługi w działaniach przeciw terroryzmowi lub podczas operacji pokojowych. Stanowi najwyższe z odznaczeń wojskowych nadawanych w Polsce za czyny bojowe w czasie pokoju.

[Kaima]

W 1673 roku wojska polskie pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Jana Sobieskiego pokonały w bitwie pod Chocimiem Turków pod wodzą Husejna Paszy.

W 1915 roku urodziła się Nina Andrycz, aktorka nazywana "królową polskiej sceny". Zadebiutowała w latach 30. rolą królewny Regany w "Królu Lirze" Szekspira. Stworzyła wiele scenicznych kreacji, które weszły do historii polskiego teatru. Napisała tomik poezji "Róża dla nikogo" i powieść "My rozdwojeni".

W 1918 roku w wagonie kolejowym w lesie pod francuskim Compičgne podpisano układ rozejmowy pomiędzy Ententą a Cesarstwem Niemieckim, który zakończył I wojnę światową.

W 1918 roku po 123 latach niewoli Polska odzyskała niepodległość. Na pamiątkę tego wydarzenia od 1937 roku, 11 listopada jest świętem narodowym. Święto zostało ustanowione ustawą z dnia 23 kwietnia 1937 roku, następnie zniesione ustawą Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945 roku. Przywrócono je ustawą w okresie transformacji systemowej w 1989.

W 1941 roku w pierwszej egzekucji przed Ścianą Straceń w KL Auschwitz Niemcy rozstrzelali 151 polskich więźniów. Ogółem w tym miejscu rozstrzelano co najmniej kilka tysięcy osób, głównie Polaków.

W 1944 roku fabryka Edwarda Wedla wznowiła produkcję jako pierwszy zakład produkcyjny w wyzwolonej od Niemców prawobrzeżnej Warszawie.

W 1949 roku zaczęło się trzydniowe III Plenum KC PZPR, podczas którego usunięto z partii twórców tak zwanego "odchylenia prawicowo - nacjonalistycznego" - Władysława Gomułkę, Zenona Kliszko i Mariana Spychalskiego.

W 2004 roku zmarł Jasir Arafat, prezydent Autonomii Palestyńskiej, przywódca palestyńskiego ruchu wyzwoleńczego, założyciel Fatah - Ruchu Narodowego Wyzwolenia Palestyny. Laureat - wspólnie z Icchakiem Rabinem i Szimonem Peresem - Pokojowej Nagrody Nobla w 1994 roku. (ur. w 1929 r.)
__________________

[Kaima]

W 1454 roku król Kazimierz Jagiellończyk wydał w Nieszawie przywilej dzielnicowy dla Wielkopolski. Tzw. "statuty nieszawskie" uzależniały ważne decyzje państwowe od zgody sejmików szlacheckich. Najważniejsze było postanowienie redakcji wielkopolskiej, iż król nie może ustanawiać nowych praw, zwoływać pospolitego ruszenia i nakładać podatków nadzwyczajnych bez odwołania się do sejmików ziemskich. Postanowienie to pominięto w tekście dla Małopolski i Rusi.

W 1898 roku urodził się Henryk Sucharski, major, dowódca Westerplatte podczas wojny obronnej 1939 roku. Do 1945 roku przebywał w niewoli niemieckiej. Zmarł w Neapolu w w946 r. Jego prochy sprowadzono do kraju i złożono na Westerplatte 1 września 1971 roku.

W 1918 roku Austria została proklamowana republiką.

W 1933 roku w wyborach do Reichstagu NSDAP otrzymała 92% poparcia.

W 1948 roku Stefan Wyszyński został arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i Prymasem Polski. Był wówczas najmłodszym biskupem w Polsce, na swojego następcę wyznaczył go zmarły 22 października kardynał August Hlond.

W 1987 roku w klinice w Białymstoku przyszło na świat pierwsze polskie dziecko poczęte metodą in vitro.

W 1989 roku miała miejsce wizyta kanclerza RFN Helmuta Kohla w Polsce. Odbyło się spotkanie pojednania w Krzyżowej z udziałem premiera Tadeusza Mazowieckiego - Msza Pojednania, w której udział wzięli premier i kanclerz.

W 1992 roku sprowadzona z Francji urna z prochami gen. Kazimierza Sosnkowskiego została złożona w podziemiach bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie.

[Kaima]

W 1806 roku urodziła się Emilia Plater, uczestniczka powstania listopadowego walcząca w oddziale partyzanckim na Żmudzi. Stała się symbolem bohaterstwa kobiet polskich walczących o niepodległość - bohaterka narodowa Polski, Białorusi i Litwy. Adam Mickiewicz poświęcił jej wiersz "Śmierć pułkownika". Zmarła 23 grudnia 1831 roku.

W 1817 roku we Lwowie powstał Zakład Narodowy im. Ossolińskich "Ossolineum" - biblioteka, wydawnictwo i ośrodek badań nad kulturą polską.

W 1836 roku urodził się Jarosław Dąbrowski - generał, działacz rewolucyjny i niepodległościowy, organizator Centralnego Komitetu Narodowego przygotowującego powstanie narodowe. Aresztowany przed jego wybuchem, zesłany na katorgę, w drodze na Syberię zbiegł. Uczestnik Komuny Paryskiej, kilka dni przed śmiercią został mianowany naczelnym wodzem wojsk Komuny. Zginął w obronie Paryża, 23 maja 1871 roku.

W 1924 roku Władysław Reymont, jako drugi po Henryku Sienkiewiczu polski pisarz, otrzymał literacką nagrodę Nobla za powieść "Chłopi". Autor w mistrzowski sposób oddał mentalność i sposób wyrażania się chłopów. Powieść dobrze przyjęta przez czytelników, wkrótce została przełożona na język niemiecki, rosyjski, szwedzki, czeski, hiszpański i angielski.

W 1939 roku premier i Naczelny Wódz, generał Władysław Sikorski powołał Komitet Ministrów do spraw Kraju oraz Związek Walki Zbrojnej. Organizacja ta zastąpiła Służbę Zwycięstwu Polski. ZWZ miał skupić wojskową konspirację na ziemiach polskich. Komendantem został Kazimierz Sosnkowski rezydujący w Paryżu. W kraju działalnością ZWZ kierował pułkownik Stefan Rowecki, pseudonim Grot.

W 1965 roku Sobór Watykański II przyjął deklarację potępiającą antysemityzm.

[Kaima]

W 1666 roku w Gresham College w Londynie przeprowadzono pierwszą udaną transfuzję krwi (między psami).

W 1878 roku urodził się Leopold Staff - poeta, dramaturg, tłumacz literatury antycznej, francuskiej, niemieckiej, skandynawskiej i włoskiej, jeden z najwybitniejszych liryków polskich XX wieku. Autor zbiorów "Sny o potędze", "Wysokie drzewa", "Martwa pogoda", "Wiklina", Kto jest ten dziwny nieznajomy?", "Barwa miodu". Zmarł w 1957 roku.

W 1888 roku zainaugurował działalność Instytut Pasteura w Paryżu - prywatna instytucja naukowo-badawcza non-profit. Zajmuje się głównie mikrobiologią, immunologią, zwalczaniem chorób zakaźnych oraz produkcją szczepionek i surowic.

W 1901 roku austriacki lekarz Karl Landsteiner odkrył trzy grupy krwi nazwane "A", "B" i "O", za co w 1930 roku otrzymał Nagrodę Nobla. Urodził się 14 czerwca 1868roku, zmarł 26 czerwca 1943.

W 1918 roku Józef Piłsudski przejął całkowitą władzę w kraju z rąk Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego. Trzy dni wcześniej Rada przekazała mu władzę nad wojskiem. Królestwo Polskie stało się Republiką Polską, zaczątkiem II Rzeczypospolitej.

W 1922 roku rozpoczęła działalność BBC - British Broadcasting Corporation (Brytyjska Korporacja Nadawcza), główny brytyjski publiczny nadawca radiowo-telewizyjny, największa tego rodzaju instytucja na świecie.

W 1990 roku w Warszawie nastąpiło podpisanie polsko-niemieckiego traktatu o potwierdzeniu granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec.

W 1994 roku rozpoczęła się regularna komunikacja Eurotunelem. Jest to tunel kolejowy pod Cieśniną Kaletańską – najwęższą częścią kanału La Manche. Długi na ok. 50 km. Łączy Calais we Francji z Folkestone w Wielkiej Brytanii. Został wybudowany i jest obsługiwany przez brytyjsko-francuskie, prywatne konsorcjum Eurotunnel plc

[Kaima]

W 1620 roku w Warszawie niezrównoważony psychicznie szlachcic Michał Piekarski usiłował dokonać zamachu na króla Zygmunta III Wazę. Śledztwo z wykorzystaniem tortur w celu ujawnienia ewentualnych wspólników nie wyjaśniło przyczyny zamachu. Zeznania zamachowca stały się źródłem powiedzenia "pleść jak Piekarski na mękach" oznaczającego - gadać bzdury, mówić od rzeczy.

W 1822 roku uruchomiono latarnię morską na Rozewiu. Obecnie to najstarsza latarnia na polskim wybrzeżu.

W 1916 roku zmarł Henryk Sienkiewicz, jeden z najpopularniejszych pisarzy przełomu XIX i XX wieku, laureat nagrody Nobla z 1905 roku, autor "Krzyżaków" i "Trylogii", znany ze społecznictwa i działalności publicznej. Wiele lat pisał artykuły do warszawskiej prasy - "Tygodnika Ilustrowanego", "Przeglądu Tygodniowego" i "Niwy". Autor nowel: "Latarnik", "Hania", "Sachem", "Za chlebem", powieści: "W pustyni i w puszczy", "Quo vadis". Jego utwory wielokrotnie ekranizowano. Urodził się w 1846 roku.

W 1920 roku utworzono Wolne Miasto Gdańsk. Istniało w okresie międzywojennym jako autonomiczne miasto-państwo, pod ochroną Ligi Narodów. Jego powstanie było wynikiem przegranej Cesarstwa Niemieckiego w I wojnie światowej i jednym z rozstrzygnięć traktatu wersalskiego (1919) w kwestii ustalenia granicy polsko-niemieckiej. Utworzenie Wolnego Miasta Gdańska było kompromisem, który nie zadowolił ani Polaków, ani Niemców.

W 1920 roku w Genewie odbyło się pierwsze Zgromadzenie Ligi Narodów, reprezentowanej przez 42 kraje.

W 1954 roku urodził się Aleksander Kwaśniewski - polityk, prezydent w latach 1995 - 2005. Wcześniej był ministrem w rządach Messnera i Rakowskiego, posłem na Sejm (1991-1995). W latach 80. pełnił funkcję redaktora naczelnego tygodnika "Itd." i dziennika "Sztandar Młodych". Na przełomie lat 80. i 90. był prezesem Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu. Był przewodniczącym Europejskiej Rady do spraw Tolerancji i Pojednania.

W 1989 roku Lech Wałęsa jako trzeci w historii niepełniący funkcji głowy państwa bądź szefa rządu cudzoziemiec (po markizie Marie Jospephie de La Fayette i Winstonie Churchillu) wygłosił przemówienie do połączonych izb Kongresu Stanów Zjednoczonych. Tłumaczem był Jacek Kalabiński.

W 2022 roku według szacunków Funduszu Ludnościowego Narodów Zjednoczonych światowa populacja przekroczyła 8 miliardów.