Kartka z kalendarza

[Kaima]

W 1794 roku pod Radoszycami nastąpiło rozwiązanie oddziałów powstańczych. Był to koniec powstania kościuszkowskiego. Do więzień rosyjskich wywieziono przywódców Tadeusza Kościuszkę i Tomasza Wawrzeckiego. Na kraj spadły represje i konfiskaty, między innymi wywieziono do Rosji zbiory Biblioteki Załuskich oraz Archiwum Metryki Koronnej i Litewskiej. Po upadku powstania, w 1795 roku Austria, Prusy i Rosja dokonały trzeciego rozbioru Polski.

W 1846 roku w wyniku nieudanego powstania krakowskiego zlikwidowano odrębność Wolnego Miasta Krakowa. Za zgodą władców Prus i Rosji obszar Rzeczpospolitej Krakowskiej włączono w skład Cesarstwa Austrii i utworzono Wielkie Księstwo Krakowskie. Powstanie, które rozpoczęło się 21 lutego 1846 roku i trwało do 4 marca miało objąć wszystkie zabory, jednak w Królestwie Polskim przeszło bez echa, a w zaborze pruskim w wyniku zdrady aresztowano przywódców powstania i stłumiono szybko nieliczne wystąpienia zbrojne.

W 1848 roku w Londynie odbył się ostatni publiczny koncert Fryderyka Chopina.

W 1901 roku w Warszawie zainaugurowano działalność hotelu Bristol. Tego dnia zorganizowano przyjęcie dla pracujących przy budowie hotelu, dzień później nastąpiło poświęcenie pomieszczeń, a 19 listopada - uroczyste powitanie pierwszego gościa. Bristol jest najstarszym działającym hotelem w stolicy.

W 1918 roku w ogłoszonym telegramie, adresowanym do państw Ententy, neutralnych i Republiki Niemieckiej, Józef Piłsudski obwieścił powstanie państwa polskiego.

W 1944 roku zmarła Maria Rodziewiczówna, pisarka, autorka wielu poczytnych powieści między innymi "Lato leśnych ludzi", "Straszny dziadunio", "Macierz", "Kwiat lotosu", "Dewajtis", "Między ustami a brzegiem pucharu", "Magnat". Urodziła się w 1863 roku.

W 1945 roku została utworzona Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury - UNESCO. Na jej siedzibę wybrano Paryż.

W 2000 roku Bill Clinton jako pierwszy prezydent USA przybył z wizytą do Wietnamu.

[Kaima]

W III w. p.n.e. według obliczeń Klemensa z Aleksandrii urodził się Jezus Chrystus.

W 1796 roku zmarła caryca Katarzyna II Wielka (własciwie Sophie Frederike Auguste zu Anhalt-Zerbst). Cesarzową Rosji była od 1762 roku. Czasy jej rządów to umocnienie stanowego państwa absolutystycznego. Jej zasługą było wzmocnienie Rosji przez utrwalenie w niej porządku feudalnego oraz kolonizacja terenów zauralskich. W działalności zagranicznej prowadziła politykę ekspansji - pokonała Turcję i przyczyniła się do rozbioru Polski oraz likwidacji jej jako państwa. Przez zachodnich filozofów podziwiana za mądrość, umiłowanie wiedzy i sprzyjanie oświeceniu, przez długie lata prowadziła korespondencję z Wolterem. Urodziła się w 1729 roku w Szczecinie.

W 1869 roku odbyło się oficjalne otwarcie Kanału Sueskiego łączącego Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym, z udziałem wielu koronowanych głów i książąt, między innymi cesarza Austrii Franciszka Józefa i cesarzowej Eugenii.

W 1873 roku z połączenia leżących naprzeciwko siebie trzech naddunajskich miast (Budy, Óbudy i Pesztu) utworzono Budapeszt.

W 1989 roku została stłumiona przez milicję legalna demonstracja studentów w Pradze. Pogłoska o śmierci studenta spowodowała ogłoszenie strajku aktorów i studentów, dając początek aksamitnej rewolucji w Czechosłowacji. Wydarzenia te doprowadziły do obalenia systemu komunistycznego oraz elit sprawujących władzę. Transformacja ustrojowa, która nastąpiła niedługo później, pozwoliła Czechosłowacji wstąpić na drogę demokracji parlamentarnej.

W 1997 roku weszła w życie, uchwalona przez Sejm 2 kwietnia, nowa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.

W 2008 roku Sąd Najwyższy Nepalu nakazał legalizację małżeństw homoseksualnych.

W 2019 roku w chińskim Wuhan stwierdzono pierwszy przypadek zachorowania na COVID-19.

[Kaima]

W 1307 roku według legendy Wilhelm Tell zestrzelił z kuszy jabłko umieszczone na głowie swego syna.

W 1626 roku w Rzymie została wyświęcona bazylika św. Piotra, której budowę rozpoczęto w 1452 roku. Jest to drugi co do wielkości kościół na świecie. Powstał na miejscu bazyliki wczesnochrześcijańskiej, zbudowanej ok. 324 roku przez Konstantyna Wielkiego.

W 1632 roku została wydana Biblia gdańska - przekład Pisma Świętego na język polski z roku 1632, dokonany wspólnie przez braci czeskich i kalwinistów. Jest to jedno z najpopularniejszych polskich tłumaczeń protestanckich.

W 1655 roku rozpoczęło się oblężenia klasztoru paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie przez wojska szwedzkie. Na czele obrońców stanął przeor zakonu Augustyn Kordecki. Oblężenie zakończyło się w nocy z 26/27 grudnia.

W 1860 roku urodził się Ignacy Paderewski, pianista, kompozytor, działacz niepodległościowy i polityk, w latach 1919-1921 minister spraw zagranicznych RP, sygnatariusz traktatu wersalskiego. Jako działacz społeczny znaczne sumy ze swoich dochodów przeznaczał na cele dobroczynne, oświatowe i niepodległościowe.

W 1939 roku rząd generała Władysława Sikorskiego zawarł umowę z władzami brytyjskimi o utworzeniu Polskiej Marynarki Wojennej w Wielkiej Brytanii. Był to pierwszy akt międzynarodowy, podpisany przez Rząd RP na uchodźstwie.

W 1965 roku biskupi polscy wysłali list do biskupów niemieckich, wzywający do pojednania obu narodów. Napisali w nim słynne słowa: "przebaczamy i prosimy o wybaczenie". List zawierał zaproszenie do udziału w obchodach 1000-lecia chrztu Polski. Podczas obrad Soboru Watykańskiego II, list podpisało 34 polskich biskupów, między innymi kardynał Stefan Wyszyński i Karol Wojtyła. List spotkał się on z ostrą reakcją władz PRL.

[Kaima]

W 1190 roku został założony zakon krzyżacki – jeden z trzech największych, obok joannitów i templariuszy, chrześcijańskich zakonów rycerskich, które powstały na fali krucjat w XI i XII wieku. Sprowadzony w 1226 na Mazowsze przez Konrada Mazowieckiego, by zapewnić obronę posiadłości piastowskich przed Prusami, dokonał ich podboju i chrystianizacji, opanował militarnie obszary późniejszych Prus Wschodnich oraz dzisiejszej Łotwy i Estonii tworząc z tych ziem własne państwo.

W 1765 roku zainaugurował działalność warszawski Teatr Narodowy, powołany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W nieistniejącym dziś budynku Operalni Saskiej przy ul. Królewskiej, odbyła się premiera "Natrętów" Józefa Bielawskiego, komedii opartej na pomyśle zaczerpniętym z Molière’a. Teatr wielokrotnie zmieniał siedzibę - do obecnej przy placu Teatralnym 3 przeprowadził się w 1833 roku. Po odbudowie ze zniszczeń wojennych gmach teatru oddano do użytku w 1965 roku. Mieści się tam także Teatr Wielki - Opera Narodowa.

W 1816 roku car Aleksander I otworzył Królewski Uniwersytet Warszawski zwany początkowo Szkołą Główną. Tworzyło go 5 wydziałów: prawa i administracji, lekarski, filozoficzny, teologiczny, nauk i sztuk pięknych. Pomyślny rozwój uczelni przerwało powstanie listopadowe, kiedy to w ramach represji uczelnię zamknięto.

W 1885 roku urodził się Kazimierz Sosnkowski - generał, działacz niepodległościowy. Po śmierci Władysława Sikorskiego został Naczelnym Wodzem Wojska Polskiego. Przemierzył szlak bojowy I Brygady Legionów, był więziony w Magdeburgu razem z Józefem Piłsudskim. W międzywojennej Polsce - minister spraw wojskowych, w kampanii wrześniowej kierował połączonymi armiami "Karpaty" i "Kraków". Za krytykę aliantów został zdymisjonowany w 1944 na żądanie Churchilla. (zm. w 1969 r.)

W 1942 roku wojska radzieckie rozpoczęły ofensywę pod Stalingradem okrążając niemiecką 6. Armię gen. Friedricha von Paulusa.

W 1980 roku rozpoczęto wydobycie w KWB „Bełchatów”.

[Kaima]

W 1820 – brytyjski statek wielorybniczy „Essex” został staranowany przez kaszalota i zatonął w odległości 3700 km od wybrzeży Ameryki Południowej. 21-osobowa załoga przeniosła się na 3 szalupy i przez ponad 4 miesiące dryfowała po Pacyfiku. W tym czasie na pokładach łodzi dochodziło do aktów kanibalizmu. Ostatni pozostali przy życiu rozbitkowie zostali uratowani 5 kwietnia 1821 roku. Historia ta zainspirowała Hermana Melville’a do napisania powieści Moby Dick.

W 1898 roku we Lwowie odsłonięto pomnik króla Jana III Sobieskiego, który obecnie znajduje się w Gdańsku.

W 1900 roku w dworku malarza Włodzimierza Tetmajera w Bronowicach pod Krakowem odbyły się uroczystości weselne poety Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, które zainspirowały Stanisława Wyspiańskiego do napisania dramatu "Wesele".

W 1952 roku na swym inauguracyjnym posiedzeniu nowo wybrany Sejm PRL I kadencji dokonał wyboru składu Rady Państwa, utworzonej w miejsce zlikwidowanego urzędu prezydenckiego. Dotychczasowy prezydent Bolesław Bierut zastąpił Józefa Cyrankiewicza na stanowisku premiera.

W 1959 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Deklarację praw dziecka - zbiór postulatów dotyczących zapewnienia dzieciom właściwych warunków życia i rozwoju.

W 1964 roku rozpoczął się proces oskarżonych w tzw. aferze mięsnej, związanej z nieprawidłowościami w handlu mięsem w Polsce Ludowej. Nieprawidłowości polegały m.in. na kradzieży mięsa, zamianie towaru lepszego na gorszy, fałszowaniu faktur, wręczaniu łapówek osobom zajmującym się dostawą mięsa, którzy w zamian zapewniali większe dostawy. W aferze tej aresztowano około 400 osób, ale główną postacią w procesie był dyrektor Miejskiego Handlu Mięsem Warszawa Praga Stanisław Wawrzecki. Oprócz niego oskarżeni zostali również 4 dyrektorzy uspołecznionego handlu mięsem, właściciel prywatnej masarni i 4 kierownicy sklepów.
Sąd Wojewódzki dla miasta Warszawy orzekł w wyroku wydanym 2 lutego 1965 r. karę śmierci wobec Stanisława Wawrzeckiego, a czterech innych dyrektorów skazano na karę dożywotniego więzienia. Pozostali podsądni zostali skazani na kary od 9 do 12 lat więzienia. Orzeczono też przepadek mienia i wysokie grzywny.
W 2004 Sąd Najwyższy uchylił wyroki, uzasadniając, że zapadły one z rażącym naruszeniem prawa. Sąd jednocześnie podkreślił, że kasacja wniesiona przez Rzecznika Praw Obywatelskich nie podważała winy oskarżonych (Wawrzecki został oskarżony m.in. o branie łapówek od kierowników sklepów mięsnych – w sumie ok. 3,5 mln ówczesnych zł), a była raczej rehabilitacją sądu.

[Kaima]

W 1620 roku statek „Mayflower” z pierwszymi kolonistami angielskimi (tzw. pielgrzymami) dotarł do wybrzeży Ameryki Północnej.

W 1694 roku urodził się Voltaire, francuski pisarz i historyk, czołowy myśliciel oświecenia, autor "Traktatu o tolerancji". (zm. w 1778 r.).

W 1783 roku miał miejsce pierwszy lot człowieka balonem. Francuzi Jean Pilatre de Rozier i markiz d'Arlandez przelecieli nad Paryżem w ciągu 25 minut odcinek 8-miu kilometrów, osiągając pułap 300 metrów.

W 1918 roku rząd Jędrzeja Moraczewskiego ogłosił manifest zapowiadający reformę rolną i nacjonalizację niektórych gałęzi przemysłu.

W 1945 roku Rada Ministrów ustanowiła państwowe odznaczenie wojskowe "Medal za Warszawę 1939–1945".

W 1947 roku rozporządzeniem Rady Ministrów został utworzony Białowieski Park Narodowy, najstarszy park narodowy w Polsce, w 1977 roku uznany za światowy Rezerwat Biosfery. Dwa lata później UNESCO wpisało Białowieski Park Narodowy na Światową Listę Dziedzictwa Ludzkości.

W 1995 roku zakończyły się rokowania w sprawie Bośni w Dayton. Prezydenci: Bośni - Alija Izetbegowić, Chorwacji - Franjo Tudjman i Serbii - Slobodan Miloszević parafowali w obecności prezydenta Stanów Zjednoczonych Billa Clintona układ pokojowy kończący wojnę na Bałkanach.

[Kaima]

W 1497 roku portugalski odkrywca i podróżnik, Vasco da Gama, opłynął Przylądek Dobrej Nadziei.

W 1864 roku zakończono budowę Mostu Kierbedzia w Warszawie. Był to pierwszy warszawski stalowy most na Wiśle zbudowany według projektu Stanisława Kierbedzia.
Most został wysadzony w sierpniu 1915 przez wojska rosyjskie, oraz we wrześniu 1944 przez wojska niemieckie. Współcześnie w jego miejscu znajduje się most Śląsko-Dąbrowski.

W 1890 roku urodził się Charles de Gaulle, francuski generał, mąż stanu, prezydent Republiki Francuskiej. W czasie II wojny światowej stał na czele emigracyjnego rządu Francji, kontynuującego walkę z Niemcami hitlerowskimi. W latach 1959 -1969 był prezydentem Francji i twórcą nowej konstytucji ustanawiającej półprezydencki system rządów. Zmarł w 1970 roku.

W 1916 roku zmarł Jack London (właściwe nazwisko John Griffith), pisarz amerykański, autor powieści i opowiadań o zabarwieniu przygodowym i autobiograficznym, ukazujących samotną walkę człowieka z panującym porządkiem społecznym, losem i siłami przyrody. Do najbardziej znanych powieści należy "Wilk morski", "Biały kieł" i "Martin Eden". Urodził się w 1876 roku.

W 1918 roku na podstawie dekretu przedłożonego przez rząd Jędrzeja Moraczewskiego, Józef Piłsudski został mianowany Tymczasowym Naczelnikiem Państwa i powierzono mu sprawowanie władzy do czasu ukonstytuowania się Sejmu Ustawodawczego.

W 1963 roku zginął z rąk zamachowca 35. prezydent Stanów Zjednoczonych John Fitzgerald Kennedy. Urząd sprawował od 20 stycznia 1961 roku.

W 2005 roku Angela Merkel, przewodnicząca Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej, została ósmym kanclerzem w powojennej historii Niemiec i pierwszą kobietą na tym stanowisku. Funkcję tę sprawowała do 2021 roku.

W 2017 roku Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii skazał dowódcę bośniackich Serbów gen. Ratko Mladicia na karę dożywotniego pozbawienia wolności, uznając go winnym zbrodni ludobójstwa oraz zbrodni przeciwko ludzkości.

[Kaima]

W 1793 roku zakończyły się obrady Sejmu grodzieńskiego, ostatniego sejmu I Rzeczypospolitej, zwołanego w Grodnie przez Imperium Rosyjskie. Obradował od 17 czerwca pod laską marszałka Stanisława Kostki Bielińskiego. Był to ostatni i jeden z najbardziej burzliwych sejmów I Rzeczypospolitej. Od pierwszej jego sesji dochodziło do gwałtownych sporów, rękoczynów oraz interwencji wojsk rosyjskich. Odbywał się po przegranej w 1792 roku wojnie z Rosją, po zawiązaniu konfederacji targowickiej, po wkroczeniu w ziemie Rzeczypospolitej wojsk Królestwa Prus.

W 1899 roku w San Francisco w hotelu "Palais Royale" zainstalowano pierwszą na świecie szafę grającą.

W 1927 roku padła Kasztanka, ulubiona klacz marszałka Józefa Piłsudskiego.

W 1943 roku Władysław Gomułka został I sekretarzem PPR.

W 1989 roku Sejm podjął decyzję o likwidacji ORMO i Urzędu do spraw Wyznań. Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej była paramilitarną organizacją ochotniczą i społeczną wspierającą Milicję Obywatelską. Powołano ją w 1946 roku. W szczytowym okresie liczyła ok. 400 tysięcy ludzi, w większości rekrutowanych spośród członków PZPR, ale również z dużym udziałem ZSL, SD i bezpartyjnych. ORMO podlegała bezpośrednio terenowym strukturom PZPR.

W 2003 roku w Gruzji wybuchła "Rewolucja Róż". Pokojowe protesty Gruzinów doprowadziły do ustąpienia prezydenta Eduarda Szewardnadze i zastąpienia go przez prozachodniego reformatora Michaiła Saakaszwilego. Mimo, że uliczne protesty zaczęły się na początku listopada, to 23.11 Gruzini obchodzą rocznicę tej "rewolucji", gdyż tego dnia ustąpił Szewardnadze.

[Kaima]

W 1642 roku holenderski żeglarz Abel Tasman odkrył Ziemię van Diemena, wyspę położoną przy południowo-wschodnich wybrzeżach Australii, którą dla upamiętnienia odkrywcy nazwano Tasmanią.

W 1644 roku odsłonięto w Warszawie na placu Zamkowym pomnik - kolumnę Zygmunta III. Monument został wzniesiony z fundacji Władysława IV Wazy według projektu Augustyna Locciego i Constantino Tencalli.

W 1838 roku powstała Biblioteka Polska w Paryżu – polska placówka kulturalna, założona m.in. przez Adama Jerzego Czartoryskiego i Juliana Ursyna Niemcewicza jako fundacja Wielkiej Emigracji. Miała za zadanie zbierać, ocalałe od grabieży i zniszczeń, książki, archiwa i pamiątki narodowe. Stała się ośrodkiem dokumentacyjnym otwartym do dyspozycji Polaków i cudzoziemców. W 2013 roku UNESCO wpisało Bibliotekę, Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu i Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu do Rejestru Pamięci Świata.

W 1857 roku w Warszawie została założona Księgarnia Gebethnera i Wolffa - przedsiębiorstwo wydawnicze i księgarskie. Istniało do 1950.

W 1859 roku angielski przyrodnik Karol Darwin opublikował słynną pracę "O powstaniu gatunków drogą doboru naturalnego", w której ogłosił, że to właśnie dobór naturalny jest podstawowym czynnikiem nadającym kierunek ewolucji gatunków; ta teoria ewolucji, choć w znacznie zmienionej formie, jest podstawą współczesnej biologii.

W 1947 roku rozpoczął się w Krakowie przed polskim Najwyższym Trybunałem Narodowym pierwszy Proces Oświęcimski. Na ławie oskarżonych zasiadło 40 byłych członków załogi niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.

W 1994 roku podczas koncertu grupy Golden Life w hali Stoczni Gdańskiej wybuchł pożar, w wyniku którego zginęło 7 osób, a ponad 300 odniosło obrażenia.

W 2007 roku zmarł Jerzy Ofierski - aktor, pisarz i dziennikarz. W czasie okupacji walczył w partyzanckich oddziałach narodowych i Batalionach Chłopskich. Stworzył słynną postać sołtysa Kierdziołka z Chlapkowic
w "Podwieczorku przy mikrofonie". Blisko 60 lat działał na polskiej estradzie, w teatrach rewiowych, radiu i telewizji. Związany był z Teatrem Satyryków w Poznaniu, później z teatrami stołecznymi Komedia, Buffo i Syrena. Napisał powieści "W imię ojca" i "Nie było słońca tej wiosny". Urodził się w 1926 roku.

[Kaima]

W 1642 roku holenderski żeglarz Abel Tasman odkrył Ziemię van Diemena, wyspę położoną przy południowo-wschodnich wybrzeżach Australii, którą dla upamiętnienia odkrywcy nazwano Tasmanią.

W 1644 roku odsłonięto w Warszawie na placu Zamkowym pomnik - kolumnę Zygmunta III. Monument został wzniesiony z fundacji Władysława IV Wazy według projektu Augustyna Locciego i Constantino Tencalli.

W 1838 roku powstała Biblioteka Polska w Paryżu – polska placówka kulturalna, założona m.in. przez Adama Jerzego Czartoryskiego i Juliana Ursyna Niemcewicza jako fundacja Wielkiej Emigracji. Miała za zadanie zbierać, ocalałe od grabieży i zniszczeń, książki, archiwa i pamiątki narodowe. Stała się ośrodkiem dokumentacyjnym otwartym do dyspozycji Polaków i cudzoziemców. W 2013 roku UNESCO wpisało Bibliotekę, Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu i Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu do Rejestru Pamięci Świata.

W 1857 roku w Warszawie została założona Księgarnia Gebethnera i Wolffa - przedsiębiorstwo wydawnicze i księgarskie. Istniało do 1950.

W 1859 roku angielski przyrodnik Karol Darwin opublikował słynną pracę "O powstaniu gatunków drogą doboru naturalnego", w której ogłosił, że to właśnie dobór naturalny jest podstawowym czynnikiem nadającym kierunek ewolucji gatunków; ta teoria ewolucji, choć w znacznie zmienionej formie, jest podstawą współczesnej biologii.

W 1947 roku rozpoczął się w Krakowie przed polskim Najwyższym Trybunałem Narodowym pierwszy Proces Oświęcimski. Na ławie oskarżonych zasiadło 40 byłych członków załogi niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.

W 1994 roku podczas koncertu grupy Golden Life w hali Stoczni Gdańskiej wybuchł pożar, w wyniku którego zginęło 7 osób, a ponad 300 odniosło obrażenia.

W 2007 roku zmarł Jerzy Ofierski - aktor, pisarz i dziennikarz. W czasie okupacji walczył w partyzanckich oddziałach narodowych i Batalionach Chłopskich. Stworzył słynną postać sołtysa Kierdziołka z Chlapkowic w "Podwieczorku przy mikrofonie". Blisko 60 lat działał na polskiej estradzie, w teatrach rewiowych, radiu i telewizji. Związany był z Teatrem Satyryków w Poznaniu, później z teatrami stołecznymi Komedia, Buffo i Syrena. Napisał powieści "W imię ojca" i "Nie było słońca tej wiosny". Urodził się w 1926 roku.

[Kaima]

W 1764 roku w warszawskiej kolegiacie świętego Jana odbyła się koronacja Stanisława Augusta Poniatowskiego, ostatniego króla Polski. Dokładnie 31 lat później, w 1795 roku, król abdykował na rzecz Rosji.

W 1915 roku Albert Einstein sformułował ogólną teorię względności, która została opublikowana w następnym roku.

W 1937 roku podniesiono banderę na niszczycielu ORP „Błyskawica”, jednym z dwóch zbudowanych okrętów typu Grom. Uczestniczył w działaniach II wojny światowej od pierwszych do ostatnich dni walk w Europie, operując na Atlantyku, Morzu Północnym i Morzu Śródziemnym. Brał udział między innymi w kampanii norweskiej i ewakuacji Dunkierki, bitwie o Atlantyk, operacjach „Torch” i „Overlord” oraz bitwie pod Ushant. Działalność operacyjną u boku aliantów zakończył udziałem w operacji „Deadlight”. W maju 1946 został przejęty przez Royal Navy, pod polską banderę powrócił 1 lipca 1947 roku.

W 1960 roku odbyła się premiera filmu przygodowego "Szatan z siódmej klasy" w reżyserii Marii Kaniewskiej na podstawie powieści Kornela Makuszyńskiego. Głównym bohaterem jest Adam Cisowski, logicznie myślący chłopiec z żyłką detektywistyczną. Powieść opowiada o tajemnicy z czasów wojen napoleońskich – zagadce, którą Adaś, wraz z rodziną Gąsowskich będzie musiał rozwiązać. W odróżnieniu od pierwowzoru książkowego akcję przeniesiono z okresu międzywojennego w czasy po II wojnie światowej.

W 1960 roku w Stanach Zjednoczonych rozpoczął pracę pierwszy reaktor atomowy do celów badawczo-rozwojowych.

W 1969 roku John Lennon zwrócił królowej Elżbiecie Order Imperium Brytyjskiego na znak protestu przeciwko poparciu Wielkiej Brytanii dla amerykańskiej interwencji w Wietnamie.

W 1992 roku Czechosłowackie Zgromadzenie Federalne przyjęło ustawę o rozwiązaniu CSRF i podziale państwa na dwie niezależne republiki: Czeską i Słowacką. Ustawa weszła w życie 1 stycznia 1993 roku.

[Kaima]

W 1855 roku w Stambule w Turcji zmarł Adam Mickiewicz, najwybitniejszy poeta polski, romantyk, rzecznik idei społecznych, narodowowyzwoleńczych i mesjanistycznych, filomata, autor między innymi "Ody do młodości", "Konrada Wallenroda", "Dziadów" i "Pana Tadeusza" oraz przypowieści moralno-politycznej "Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego". Urodził się 24 grudnia 1798 roku. W setną rocznicę śmierci poety odsłonięto odbudowany pomnik Adama Mickiewicza w Krakowie, a w Nowogródku ponownie otwarto muzeum A. Mickiewicza.

W 1921 roku Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku powołali organizację oświatową Gdańska Macierz Szkolna. W okresie do 1939 roku lat Macierz Szkolna stworzyła kompletny system szkolnictwa polskiego w Wolnym Mieście Gdańsku – od ochronek dla kilkuletnich dzieci, szkół wraz z opieką lekarską, koloniami letnimi i bursami dla uczniów.

W 1938 roku rząd Polski i ZSRR wydały wspólny komunikat potwierdzający pakt o nieagresji, zawarty w 1932 roku. Wyrażono postulat regulowania wszelkich nieporozumień na drodze rokowań.

W 1968 roku na wniosek Polski Zgromadzenie Ogólne ONZ wykluczyło przedawnienie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości.

W 1991 roku Polska została przyjęta do Rady Europy.

W 2010 roku rosyjska Duma Państwowa przyjęła uchwałę potępiającą zbrodnię katyńską.

[Kaima]

W 1701 roku urodził się Anders Celsius, szwedzki astronom i fizyk, twórca stopniowej skali temperatur nazwanej później jego imieniem; autor prac z zakresu astronomii, fizyki i geofizyki. Zmarł w 1744 roku.

W 1826 roku angielski aptekarz John Walker wynalazł zapałki rozpalane poprzez potarcie o draskę.

W 1875 roku urodził się Władysław Orkan (właśc. Franciszek Smreczyński) - pisarz, nowelista, publicysta, żołnierz Legionów Polskich. Pisał utwory o życiu podkarpackiej wsi: "Drzewiej", "W Roztokach", "Komornicy", "Franek Rakoczy". Był współzałożycielem i pierwszym prezesem Związku Podhalan. Zmarł w 1930 roku.

W 1895 roku została ustanowiona Nagroda Nobla. W testamencie Alfred Nobel postanowił, że pieniądze, które zdobył głównie dzięki wynalezieniu dynamitu, mają zostać przeznaczone na ufundowanie nagrody, która pomoże w zachowaniu pokoju i dobrobytu na świecie.

W 1900 roku Henryk Sienkiewicz zgłosił słowo pocztówka w konkursie na odpowiednik francuskiego wyrażenia oznaczającego kartkę korespondencyjną.

W 1926 roku w warszawskich Łazienkach odsłonięty został pomnik Fryderyka Chopina wg projektu Wacława Szymanowskiego. W czasie okupacji został zniszczony przez Niemców, a po wojnie zrekonstruowany i odsłonięty ponownie w 1958 r.

W 1942 roku, w nocy z 27 na 28 listopada Niemcy rozpoczęli akcję wysiedlania ludności polskiej, pacyfikacji i kolonizacji Zamojszczyzny, uznanej za niemiecki obszar osadniczy w Generalnym Gubernatorstwie. Na wolnych ziemiach mieli osiedlić się koloniści niemieccy. Do końca lutego 1943 roku hitlerowcy wysiedlili około 42 tysiące osób.

W 1956 roku Elżbieta Krzesińska zdobyła złoty medal na Olimpiadzie w Melbourne w skoku w dal.

W 2005 roku we Francji, w klinice w Amiens dokonano pierwszego na świecie przeszczepu fragmentu twarzy pacjentce pogryzionej przez psa.

[Kaima]

W 1414 roku podczas soboru w Konstancji został aresztowany pod zarzutem herezji Jan Hus.

W 1627 roku rozegrała się największa bitwa morska w historii Polski: flota polska pod dowództwem admirała Arenda Dickmana rozgromiła flotę szwedzką w bitwie pod Oliwą. Szwedzi zostali zmuszeni do wycofania się z Zatoki Gdańskiej, co oznaczało odblokowanie portu od strony morza.

W 1893 roku kobiety w Nowej Zelandii pierwsze na świecie poszły głosować w wyborach powszechnych.

W 1907 roku zmarł Stanisław Wyspiański, jeden z najwybitniejszych i najoryginalniejszych artystów okresu Młodej Polski: dramaturg, poeta, malarz, grafik, architekt, projektant mebli. Autor dramatów "Wyzwolenie", "Noc listopadowa", "Bolesław Śmiały", "Warszawianka", "Wesele", twórca witraży, polichromii, portretów, pejzaży, jak: "Macierzyństwo", "Śpiący Staś", "Planty o świcie". Urodził się 15 stycznia 1869 roku.

W 1918 roku Józef Piłsudski podpisał dekret o ordynacji i wyborach do Sejmu. Kobiety w Polsce otrzymały bierne i czynne prawo głosu zagwarantowane w dekrecie.

W 1922 roku odbyło się pierwsze, po 123 latach niewoli, posiedzenie Sejmu i Senatu Rzeczpospolitej.

W 1943 roku w Teheranie rozpoczęła się konferencja z udziałem Winstona Churchilla, Franklina Roosevelta i Józefa Stalina, którą zakończono 1 grudnia 1943 roku wstępnym uzgodnieniem granic Polski. Podczas konferencji dokonano podziału przyszłej Europy na strefy wpływów aliantów zachodnich i ZSRR.

W 1967 roku warszawską Fabrykę Samochodów Osobowych na Żeraniu opuścił pierwszy polski Fiat 125P. Produkcja trwała do czerwca 1991 roku.

W 1990 roku brytyjska polityk Margaret Thatcher złożyła rezygnację ze stanowiska premiera Wielkiej Brytanii. Była najdłużej urzędującym brytyjskim premierem w XX wieku - piastowała ten urząd od 1979 roku.
__________________

[Kaima]

W 1814 roku po raz pierwszy zastosowano cylindryczną prasę drukarską, wynalezioną przez Friedricha Koeniga, która zastąpiła pracę kilkudziesięciu drukarzy. Nową metodę druku wykorzystał jako pierwszy wydawca dziennika "The Times".

W 1830 roku wybuchło powstanie listopadowe przeciwko Rosji, które trwało do października 1831 roku. Po jego upadku Rosja zlikwidowała niezależność Królestwa Polskiego. Grupa sprzysiężonych podchorążych pod dowództwem Piotra Wysockiego, przy pomocy ludności Warszawy, zdobyła Arsenał. Stolica została opanowana, a 30 listopada wojsko rosyjskie wycofało się z miasta.
W 1860 roku, w 30. rocznicę wybuchu powstania listopadowego, w dawnym kościele oo. karmelitów na Lesznie w Warszawie po raz pierwszy wykonano pieśń "Boże, coś Polskę...".

W 1877 roku Thomas Edison zaprezentował fonograf, jedno z pierwszych urządzeń służących do zapisu i odtwarzania dźwięku, poprzednik gramofonu.

W 1899 roku w Hiszpanii powstał słynny do dzisiaj klub kataloński CF Barcelona.

W 1939 roku Rada Najwyższa Związku Radzieckiego nadała przymusowe radzieckie obywatelstwo obywatelom polskim zamieszkałym na terytorium polskim zagarniętym przez ZSRR we wrześniu 1939 roku. Do maja 1940 przeprowadzano tzw. paszportyzację, czyli wydawanie dowodów osobistych. Przymusowe narzucanie obywatelstwa skutkowało m.in. poborem ok. 210 tys. młodych Polaków do Armii Czerwonej, ale przede wszystkim objęciem obywateli Rzeczypospolitej sowiecką jurysdykcją, co skutkowało licznymi aresztowaniami i zsyłkami - głównie za "wrogą działalność".

W 1947 roku ONZ przyjęła plan podziału brytyjskiego terytorium mandatowego w Palestynie, który przewidywał utworzenie dwóch niepodległych państw: arabskiego i żydowskiego oraz umiędzynarodowienia Jerozolimy.

W 1972 roku Sejm PRL uchwalił reformę władz terenowych. Zlikwidowano 4 tys. gromad i osiedli, wprowadzając w ich miejsce gminy, które istniały do 1954. Na czele każdej z 2 tys. gmin miał stanąć naczelnik, podlegający wyższym organom administracji państwowej.

W 1975 roku w Gdańsku uruchomiono rafinerię ropy naftowej.

[Kaima]

W 1609 roku Galileusz rozpoczął obserwację teleskopową Księżyca oraz szkicowanie jego powierzchni.

W 1808 roku polscy szwoleżerowie pod dowództwem pułkownika Jana Kozietulskiego zdobyli przełęcz Somosierry w Górach Kastylijskich w Hiszpanii, otwierając drogę wojskom napoleońskim do Madrytu. W szarży zginęła niemal połowa 125-osobowego szwadronu.

W 1874 roku urodził się Sir Winston Leonard Churchill, brytyjski mąż stanu, pisarz, strateg i historyk, laureat literackiej nagrody Nobla w 1953 roku za liczne eseje historyczne i 12-tomowe pamiętniki. W latach 1940-45 i 1951-55 był premierem Wielkiej Brytanii. Współautor porządku jałtańskiego, w sprawach Polski poszedł na kompromis ze Stalinem i zgodził się na utworzenie wschodnich granic Polski na podstawie tzw. linii Curzona. W marcu 1946 roku w przemówieniu w Fulton uznał zależność państw Europy Wschodniej od ZSRR, a użyty przez niego zwrot "żelazna kurtyna" pozostał synonimem zimnej wojny, podziału Europy i świata. W 2002 roku wygrał plebiscyt BBC na najwybitniejszego Brytyjczyka w historii. Zmarł w 1965 roku.

W 1939 roku ZSRR zaatakował Finlandię, rozpoczynając wojnę zimową 1939-1940. Zbombardowano Helsinki i Wyborg. Po 3 miesiącach odpierania ataków Armii Czerwonej, w marcu 1940 Finlandia poprosiła o pokój. Utraciła część terenów, zachowała jednak niepodległość.

W 1988 roku odbyła się telewizyjna debata Lecha Wałęsy z Alfredem Miodowiczem, transmitowana przez TVP1. Jej tematem był pluralizm związkowy oraz sytuacja polityczna w Polsce. Po transmisji 63 procent oglądających przyznało zwycięstwo Wałęsie. Było to pierwsze pojawienie się Lecha Wałęsy w telewizji od czasu stanu wojennego, wprowadzonego 13 grudnia 1981 roku.

W 2006 roku Polska i Niemcy powołały do życia Fundację Nauki, której celem jest wspieranie współpracy naukowej oraz wymiany między studentami i naukowcami z obu krajów. Siedzibą Fundacji został Frankfurt nad Odrą.

[Kaima]

W 1338 roku pojawił się pierwszy opis Warszawy w dokumencie, w którym sędziowie papiescy ogłosili pozew w sprawie zatargu między królem Polski Kazimierzem Wielkim a Zakonem Krzyżackim o Ziemię Chełmińską i Dobrzyńską.

W 1415 roku urodził się Jan Długosz, kanonik krakowski, historyk, dyplomata, wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka. Autor pierwszej syntezy w historiografii polskiej - "Historia Polonica" - dwunastu ksiąg opisujących dzieje Polski od czasów legendarnych do 1480 roku. Zmarł 19 maja 1480 roku.

W 1918 roku proklamowano powstanie Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Regentem, a od 1921 roku królem, został Aleksander I Karadzirdziević. W 1929 roku zmieniono nazwę państwa na Królestwo Jugosławii.

W 1922 roku na swym pierwszym posiedzeniu zebrał się Sejm I kadencji, który na swego marszałka wybrał Macieja Rataja.

W 1944 roku ukazało się pierwsze wydanie Polskiej Kroniki Filmowej, cotygodniowego magazynu filmowego, długości około 10 minut, poprzedzającego projekcję filmu w kinach. Magazyn kontynuował przedwojenną tradycję Kroniki Filmowej PAT. W 1995 roku zaprzestano rozpowszechniania PKF gdyż kronika nie wytrzymała konkurencji z telewizją. PKF ukazywała najważniejsze wydarzenia w Polsce i na świecie. Wśród operatorów kroniki był znany reżyser Andrzej Munk, lektorami byli m.in. wybitni aktorzy: Władysław Hańcza i Andrzej Łapicki, a muzykę do czołówki skomponował Władysław Szpilman.

W 1956 roku na Kubę przybył jacht "Granma" z Fidelem Castro i jego towarzyszami. Data ta uznana jest za początek rewolucji kubańskiej, chociaż partyzanci zostali rozgromieni przez wojska rządowe Batisty.

W 1970 roku Kazimierz Górski został selekcjonerem reprezentacji Polski w piłce nożnej.

W 1989 roku odbyło się w Rzymie pierwsze w historii spotkanie przywódcy ZSRR Michaiła Gorbaczowa i zwierzchnika Kościoła rzymskokatolickiego, papieża Jana Pawła II.

W 2014 roku Donald Tusk objął funkcję przewodniczącego Rady Europejskiej.

[Kaima]

W 1789 roku podczas trwania Sejmu Czteroletniego w Warszawie odbyła się tzw. "czarna procesja", nazwana tak od koloru ubiorów jej uczestników. Przedstawiciele 141 miast koronnych, pod przewodnictwem prezydenta Warszawy Jana Dekerta, wystąpili do króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z petycją o przywrócenie i rozszerzenie przywilejów miejskich. Postulaty zostały częściowo uwzględnione przez Sejm Czteroletni i włączone do Konstytucji 3 Maja.

W 1814 roku zmarł Donatien de Sade, markiz, francuski pisarz skandalista. Od jego nazwiska pochodzi nazwa sadyzmu, jednego z zaburzeń seksualnych. Jego powieści zawierają psychologiczną analizę przeżyć erotycznych o patologicznym charakterze: "Zbrodnie miłości", "Niedole cnoty", "Sto dwadzieścia dni Sodomy".

W 1901 roku w Stanach Zjednoczonych King Camp Gillette opatentował maszynkę do golenia o wymiennych ostrzach.

W 1921 roku Sejm uchwalił ustawy o organizacji i zakresie działania izb lekarskich. Zostały reaktywowane ustawą Sejmu z 17 maja 1989 roku.

W 1963 roku w ogrodzie zoologicznym w stolicy Szkocji Edynburgu padł w wieku 22 lat znany ze służby w armii gen. Andersa syryjski niedźwiedź brunatny Wojtek.

W 1971 roku utworzono federację Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

W 1980 roku Edward Gierek został usunięty z Komitetu Centralnego PZPR i obarczony odpowiedzialnością za kryzys ekonomiczny i społeczny. Wcześniej, 6 września na VI Plenum PZPR formalnie zdecydowano o odebraniu Gierkowi stanowiska I Sekretarza KC PZPR i wybrano w jego miejsce Stanisława Kanię.

W 1991 roku Polska, jako pierwsze państwo na świecie, uznała oficjalnie niepodległość Ukrainy.

[Kaima]

W 1764 roku rozpoczął obrady sejm koronacyjny. Posłowie wybrali na króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Obrady trwały do 20 grudnia.

W 1928 roku powołano Morski Instytut Rybacki w Gdyni. Celem Instytutu było dostarczanie niezależnej, obiektywnej i aktualnej wiedzy opartej na prowadzonych pracach naukowych i badawczo - rozwojowych, wspierających zrównoważony ekonomicznie i bezpieczny dla środowiska rozwój rybołówstwa morskiego.

W 1941 roku Józef Stalin w trakcie spotkania z generałami Władysławem Sikorskim i Władysławem Andersem oświadczył, że w sowieckich obozach nie ma już polskich oficerów, a zaginieni zapewne uciekli do Mandżurii.

W 1967 roku doktor Christian Bernard przeprowadził pierwszą udaną transplantację serca ludzkiego w jednym ze szpitali w Kapsztadzie (RPA). Pacjent zmarł po 18 dniach wskutek komplikacji płucnych. Pierwszym człowiekiem, który wrócił do normalnego życia był Emmanuel Vitria po przeszczepie w 1968 roku.

W 1981 roku w Radomiu rozpoczęło się nadzwyczajne posiedzenie rozszerzonego Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność", w czasie którego ponownie przedstawiono listę związkowych żądań: zaprzestanie represji, przyjęcie ustawy o związkach zawodowych, demokratyczne wybory do rad narodowych, utworzenie Społecznej Rady Gospodarki Narodowej i dostęp do środków masowego przekazu.

W 1992 roku wysłano pierwszy SMS.

W 1997 roku na Uniwersytecie Hawajskim urodziła się Cumulina, pierwsza sklonowana mysz, która w pełni się rozwinęła i dożyła wieku dorosłego.

[Kaima]

W 1503 roku Wit Stwosz został skazany za sfałszowanie weksla na wypalenie piętna na policzkach i dożywotni zakaz opuszczania Norymbergi.

W 1520 roku na Sejmie w Bydgoszczy zatwierdzono wydany 7 stycznia tego roku przez króla Zygmunta Starego przywilej toruński, którego głównym postanowieniem było wprowadzenie przymusu pańszczyzny w wysokości jednego dnia w tygodniu, zamiast dotychczasowych 2–4 dni w roku.

W 1832 roku w Paryżu ukazały się "Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego" Adama Mickiewicza, broszura publicystyczna o charakterze politycznym w formie utworu poetyckiego.

W 1930 roku upadł drugi rząd Józefa Piłsudskiego. Nowym premierem został mianowany Walery Sławek.

W 1942 roku powstała Rada Pomocy Żydom „Żegota” – polska humanitarna organizacja podziemna działająca w latach 1942–1945, jako organ polskiego rządu na uchodźstwie. Jej zadaniem było organizowanie pomocy dla Żydów w gettach oraz poza nimi. Rada działała pod konspiracyjnym kryptonimem „Konrad Żegota”, skracanym często do „Żegota

W 1989 roku w Moskwie podczas spotkania przedstawicieli państw Układu Warszawskiego potępiono interwencję w Czechosłowacji w 1968 roku jako sprzeczną z prawem międzynarodowym.

W 2018 roku z powodu odmowy ujawnienia analizy prawnej dotyczącej wynegocjowanej umowy o warunkach wystąpienia z Unii Europejskiej, rząd Theresy May, jako pierwszy w historii Wielkiej Brytanii, stosunkiem głosów 311 do 293 został uznany przez Izbę Gmin winnym obrazy parlamentu.
_____________