Kartka z kalendarza

[Kaima]

W 1506 roku zmarł Krzysztof Kolumb - żeglarz i podróżnik, odkrywca Ameryki w 1492 roku. Był kapitanem wyprawy, która na trzech okrętach, poszukując zachodniej drogi morskiej do Indii, jako pierwsza w historii nowożytnych odkryć geograficznych pokonała Ocean Atlantycki i 12 października 1492 roku dotarła do Indii Zachodnich (Antyli) u wybrzeży Ameryki. (ur. 1451 r.)

W 1792 roku poświęcono i otwarto cmentarz położony na polach wsi Powązki pod Warszawą. W następnym roku ukończono tam budowę kościoła pod wezwaniem św. Karola Boromeusza, ufundowanego przez króla Stanisława Augusta i księdza prymasa Michała Poniatowskiego.

W 1881 roku urodził się Władysław Sikorski - generał, polityk, w latach 1939-1943 premier polskiego rządu w Londynie, organizator i wódz naczelny Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Zginął w niewyjaśnionej do dziś katastrofie lotniczej nad Gibraltarem w nocy z 3 na 4 lipca 1943 roku. Został pochowany na Cmentarzu Lotników Polskich w Newark w Wielkiej Brytanii. 14 września 1993 roku jego prochy sprowadzono do kraju, a 17 września pochowano na Wawelu.

W 1901 roku we Wrześni niemiecki nauczyciel wymierzył karę cielesną 14 polskim dzieciom za odmowę odpowiadania w języku niemieckim na lekcji religii, co doprowadziło do wybuchu strajku uczniowskiego.

W 1956 roku Stany Zjednoczone przeprowadziły pierwszą próbę z bombą wodorową w atmosferze. Wybuch nastąpił nad wyspą Namu na atolu Bikini.

W 1980 roku Henryk Jaskuła wpłynął do portu w Gdyni, kończąc trwający 344 dni samotny rejs dookoła świata na jachcie Dar Przemyśla. Pierwszy Polak i trzeci żeglarz w historii, który samotnie, bez zawijania do portów okrążył Ziemię.

W 2019 roku Wołodymyr Zełenski -z wykształcenia prawnik, polityk, satyryk, aktor, scenarzysta, prezenter telewizyjny, producent filmowy i przedsiębiorca, został prezydentem Ukrainy. Jego postawa w czasie rosyjskiej inwazji przyniosła mu międzynarodowe uznanie. Przez wielu zagranicznych komentatorów został wówczas określony jako mąż stanu i bohater narodowy. Został Człowiekiem Roku tygodnika „Time” w 2022.

W 2019 roku w Krakowie urodziły się pierwsze w kraju sześcioraczki.

[Kaima]

W 1841 roku zmarł Julian Ursyn Niemcewicz - pisarz i publicysta, działacz Stronnictwa Patriotycznego, współredaktor "Gazety Narodowej i Obcej", autor komedii politycznej "Powrót posła", powieści "Pamiętniki czasów moich" oraz wielu pism antytargowickich. Był sekretarzem Tadeusza Kościuszki oraz posłem na Sejm. Urodził sięw 1758 roku.

W 1904 roku utworzono Międzynarodową Federację Piłki Nożnej FIFA .

W 1910 roku nowo wybudowanej żydowskiej osadzie nadano nazwę Tel Awiw. Obecnie to drugie pod względem wielkości miasto Izraela. Stolicą proklamowaną przez Izrael jest Jerozolima, jednak ONZ nie uznaje tego faktu, dlatego większość ambasad mieści się w Tel Awiwie.

W 1921 roku urodził się Andriej Sacharow, fizyk i obrońca praw człowieka, laureat Pokojowej Nagrody Nobla z 1975 roku. Sacharow był na początku lat 60. współtwórcą radzieckiej bomby wodorowej i zarazem przeciwnikiem korzystania z tej broni. Za wystąpienia przeciwko polityce radzieckiej pozbawiony godności i tytułów naukowych, zesłany w 1980 roku do miasta Gorki, powrócił do Moskwy w 1986 roku po śmierci Breżniewa. W 1988 roku Parlament Europejski utworzył Nagrodę Sacharowa jako wyróżnienie dla osób zasłużonych w walce na rzecz praw człowieka i wolności. Zmarł w 1989 roku.

W 1921 roku w Krakowie ukazał się pierwszy numer "Przeglądu Sportowego", ogólnopolskiego dziennika o tematyce sportowej wydawanego do dziś.

W 1921 roku zaczęła się bitwa w rejonie Góry Świętej Anny - seria zaciekłych walk powstańców śląskich z niemieckim Freikorpsem w czasie III powstania śląskiego, zakończona 27 maja wyparciem Ślązaków przez Niemców.

W 2014 roku na terenie kompleksu World Trade Center w Nowym Jorku otwarto National September 11 Memorial & Museum.

W 2017 roku w Białymstoku, Lublinie i Rzeszowie odbyły się pierwsze w historii Wojsk Obrony Terytorialnej przysięgi wojskowe.

[Kaima]

W 1762 roku w Rzymie została odsłonięta fontanna di Trevi - najbardziej znana fontanna na świecie. Forma tej barokowej fontanny przypomina fasadę budynku, ma 20,0 m szerokości i 26,0 m wysokości. Zdobią ją alegoryczne postaci przedstawiające morze, pory roku, zdrowie, obfitość i in.

W 1842 roku pociąg „Silesia” zainaugurował linię Kolei Górnośląskiej na odcinku Wrocław-Oława - najstarszej na terytorium dzisiejszej Polski.

W 1859 roku urodził się Arthur Conan Doyle - angielski pisarz, czołowy przedstawiciel nurtu powieści detektywistycznej, w których głównym bohaterem jest Sherlock Holmes, autor powieści grozy "Pies Baskervillów", "Dolina trwogi", "Znak czterech", "Studium w szkarłacie". (zm. 07.07.1930)

W 1927 roku 200 tys. osób zginęło w trzęsieniu ziemi o sile 8,6 stopnia w skali Richtera w chińskiej prowincji Qinghai.

W 1966 - W Warszawie odsłonięto pomnik Marii Konopnickiej, ufundowany ze składek dzieci staraniem redakcji "Płomyczka".

W 1972 roku Cejlon został proklamowany republiką, zmieniając jednocześnie nazwę kraju na Sri Lanka.

W 1992 roku prezydenci Lech Wałęsa i Borys Jelcyn podpisali w Moskwie polsko-rosyjski traktat o przyjaźni i dobrosąsiedzkiej współpracy.

W 2010 roku sarkofag ze szczątkami Mikołaja Kopernika został uroczyście pochowany w bazylice archikatedralnej we Fromborku. Poszukiwania szczątków wielkiego uczonego były długotrwałe i wielokrotnie wznawiane, aż dopiero w 2005 roku pod jednym z ołtarzy fromborskiej katedry znaleziono szkielet, który mógł być szczątkami Mikołaja Kopernika. Potwierdziły to szczegółowe badania.

[Kaima]

W 1618 roku miała miejsce tzw. defenestracja praska. Czescy protestanci, wobec cofnięcia przywilejów nadanych im przez poprzedniego cesarza, wyrzucili przez okno zamku na Hradczanach przedstawicieli Macieja Habsburga. Był to początek wojny trzydziestoletniej (1618 -1648), w wyniku której Czechy utraciły niepodległość.

W 1842 roku urodziła się Maria Konopnicka - poetka, nowelistka, krytyk i tłumaczka. Do jej najważniejszych utworów należą cykle liryków ludowych "Na fujarce", "Z łąk i pól" oraz "Ku chacie". Dzieci znają ją jako autorkę bajki "O krasnoludkach i sierotce Marysi". (zm. 27.02.1910)

W 1871 roku Jarosław Dąbrowski, działacz rewolucyjny i niepodległościowy, generał Centralnego Komitetu Narodowego w powstaniu styczniowym, uczestnik Komuny Paryskiej zginął w obronie Paryża. (ur. 1836)

W 1883 roku zmarł Cyprian Kamil Norwid - poeta, dramatopisarz, malarz i rzeźbiarz. Autor cyklów prozy "Czarne kwiaty" oraz "Białe kwiaty", zbioru wierszy "Vade-mecum". Za życia niedoceniany, odkryty ponownie w okresie Młodej Polski. Jego "Dzieła zebrane" ukazały się dopiero w 1968 roku. (ur. 24.09.1821)

W 1892 roku krakowski kościół Ducha Świętego został wysadzony w powietrze w celu pozyskania gruntu pod budowę gmachu Teatru im. Juliusza Słowackiego. Na wieść o tym wydarzeniu Jan Matejko zwrócił dyplom honorowego obywatela miasta Krakowa, oświadczając przy tym, że już nigdy nie będzie wystawiał w nim swoich obrazów.

W 1923 roku polski żaglowiec szkolny "Lwów", znany w literaturze jako "kolebka nawigatorów" odbył swój pierwszy transatlantycki rejs. Poprzednio pływał pod banderami brytyjską, włoską i holenderską. Kapitanem „Lwowa” był m.in. znany z książki "Znaczy Kapitan" kpt. Mamert Stankiewicz. Jako pierwsza polska jednostka „Lwów” w swych podróżach szkolno-handlowych odwiedził szereg portów Bałtyku, Morza Północnego, Śródziemnego, Czarnego, oraz Atlantyku, wszędzie robiąc wrażenie wyglądem swoim i załogi, godnie reprezentując odrodzoną Polskę, a jego załoga była w wielu portach zapraszana przez miejscowe władze na specjalnie dla niej wydawane przyjęcia. 13 sierpnia 1923 r. jako pierwszy polski statek przekroczył równik w trakcie rejsu do Brazylii.
Pływał do 1929 roku.

W 1995 roku Marek Kamiński i Wojciech Moskal, po ponad 70-dniowej pieszej wędrówce, jako pierwsi Polacy dotarli do Bieguna Północnego.

W 2006 roku zmarł Kazimierz Górski, legendarny trener reprezentacji Polski w piłce nożnej, piłkarz. Przed II wojną światową był zawodnikiem klubów lwowskich. Jeden raz zagrał w reprezentacji Polski w 1948 roku w meczu z Danią. W latach 1971 -1976 prowadził reprezentację Polski, z którą zdobył złoty medal na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium w 1972 roku. Jest uznawany za najwybitniejszego trenera polskiej reprezentacji narodowej w piłce nożnej. Napisał wspomnienia "Z ławki trenera". (ur. 02.03.1921)

[Kaima]

W 1543 roku zmarł Mikołaj Kopernik. Był astronomem, matematykiem, ekonomistą i lekarzem. W 1510 roku osiadł we Fromborku, gdzie prowadził badania astrologiczne i pracował nad swoim głównym dziełem "O obrotach sfer niebieskich". W pracy tej udowodnił prawdziwość heliocentrycznego modelu świata. Sformułował też prawo ekonomiczne o wypieraniu lepszego pieniądza przez gorszy. (ur. 19.02.1473)

W 1609 roku król Zygmunt III Waza opuścił wraz z rodziną Kraków. W 1595 roku Zamek Królewski na Wawelu, strawił pożar. 18 marca 1596 roku król podjął decyzję o przeniesieniu stolicy z Krakowa do Warszawy. Tym samym Warszawa stała się nową stolicą Polski.

W 1689 roku angielski parlament uchwalił akt tolerancyjny, który zapewnił opiekę protestantom na Wyspach Brytyjskich. W dokumencie celowo zostali pominięci katolicy.

W 1829 roku car Mikołaj I Romanow został koronowany w Warszawie na króla Polski.

W 1943 roku brytyjski ambasador przy polskim rządzie na uchodźstwie w Londynie Owen O’Malley przesłał do ministra spraw zagranicznych Anthony’ego Edena tajny raport na temat zbrodni katyńskiej, w którym wskazał na wysokie prawdopodobieństwo popełnienia zbrodni przez ZSRR.

W 1994 roku czterech sprawców pierwszego zamachu terrorystycznego na World Trade Center w Nowym Jorku zostało skazanych na kary po 240 lat pozbawienia wolności.

W 2002 roku Sejm RP przyjął ustawę o rozwiązaniu Urzędu Ochrony Państwa i powołaniu w jego miejsce Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu

[Kaima]

W 992 roku zmarł Mieszko I, książę Polan z dynastii Piastów, sprawujący władzę od około 960 roku, uważany za twórcę państwowości polskiej. Poprzez przyjęcie chrztu w 966 roku oraz ślub z księżniczką czeską Dobrawą włączył państwo w zachodni krąg kultury chrześcijańskiej.

W 1477 roku Wit Stwosz rozpoczął w Krakowie pracę nad Ołtarzem Mariackim, która trwała 12 lat. Dzieło było gotowe na dzień Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (15 sierpnia) 1489, patronackie święto kościoła Mariackiego.

W 1720 roku do portu w Marsylii przypłynął z Bliskiego Wschodu statek, którego chorująca załoga wywołała dwuletnią epidemię dżumy z ponad 40 tys. ofiar śmiertelnych.

W 1942 roku padł pierwszy klaps na planie najlepszego melodramatu wszech czasów "Casablanca" w reżyserii Michaela Curtiza.

W 1948 w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie wykonano wyrok śmierci na rotmistrzu Witoldzie Pileckim.

W 1961 roku w czasie przemówienia w Kongresie John F. Kennedy przedstawił projekt wysłania do końca dekady człowieka na Księżyc i jego bezpiecznego sprowadzenia na Ziemię. Projekt prezydenta urzeczywistnił się 20 lipca 1969 roku, kiedy to trzech amerykańskich kosmonautów wylądowało na Księżycu, a 24 lipca bezpiecznie wodowali na Pacyfiku.

W 1972 roku Sejm PRL ratyfikował układ o granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej zawarty w grudniu 1970 roku między Polską i Republiką Federalną Niemiec.

W 1997 roku w Polsce odbyło się ogólnonarodowe referendum konstytucyjne. W głosowaniu została przyjęta obowiązująca obecnie ustawa zasadnicza, uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997. Za przyjęciem konstytucji głosowało 52,71 procent uczestników referendum, przeciwko - 45,89 procent.

[Kaima]

W 1331 roku Chęcinach rozpoczął się ogólnopolski wiec zwołany przez króla Władysława Łokietka. Wydarzenie to jest uważane za początek polskiego parlamentaryzmu.

W 1521 roku cesarz rzymski Karol V Habsburg ogłosił edykt wormacki skazujący Marcina Lutra i jego zwolenników na banicję.

W 1584 roku uwięziony z rozkazu kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego hetman kozacki, rotmistrz królewski i kalwinista Samuel Zborowski został ścięty na dziedzińcu zamku wawelskiego.

W 1945 roku we Wrocławiu odbyła się defilada wojsk powracających z frontu.

W 1956 roku w Krakowie zainaugurował działalność kabaret Piwnica pod Baranami założony przez Piotra Skrzyneckiego. Wśród założycieli byli także m.in. Bronisław Chromy i Krzysztof Penderecki. Pierwotnie miało to być miejsce spotkań krakowskich studentów, z czasem powstał kultowy kabaret. W Piwnicy powstawały krótkie formy sceniczne, widowiska plenerowe, piosenki, które stawały się przebojami.

W 1988 roku otwarto Szpital Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi - jeden z największych wysokospecjalistycznych ośrodków medycznych w Polsce i wiodący ośrodek w zakresie położnictwa i neonatologii, ginekologii oraz pediatrii.

[Kaima]

W 1564 roku zmarł Jan Kalwin, francuski teolog i reformator protestancki. W 1536 roku opublikował zasady zreformowanej doktryny chrześcijańskiej, zwanej kalwinizmem, polegającej między innymi na rewizji dogmatów poprzez bezpośrednie obcowanie z Biblią. Uważany za współtwórcę Kościoła ewangelicko-reformowanego. (ur. 10.07.1509)

W 1727 roku otwarto dla publiczności Ogród Saski w Warszawie, przeznaczony dotychczas dla dworu królewskiego. Był to pierwszy park publiczny w mieście. Dla użytku dworu pozostawiono dwa niewielkie ogródki w części przylegającej do pałacu Saskiego.
Ogród szybko zyskał dużą popularność stając się ulubionym miejscem wypoczynku i rozrywki mieszkańców miasta. Mógł korzystać z niego każdy, kto był porządnie ubrany.

W 1910 roku zmarł Robert Koch - niemiecki lekarz, współtwórca nowoczesnej bakteriologii i nauki o chorobach zakaźnych, odkrył między innymi laseczki wąglika, zarazek gruźlicy i przecinkowca cholery, laureat Nagrody Nobla w 1905 roku za prace nad gruźlicą. Obecnie za wybitne osiągnięcia w dziedzinie mikrobiologii lub za niezwykły wkład w ochronę zdrowia na świecie, przyznawana jest Nagroda imienia Roberta Kocha. (ur. 11.12.1843)

W 1937 roku w San Francisco oddano do użytku Golden Gate Bridge. Do 1965 roku był to najdłuższy wiszący most na świecie. Jego długość wynosi 2,7 kilometra. Golden Gate Bridge jest ważnym węzłem komunikacyjnym i celem wycieczek turystycznych. Miesięcznie przejeżdża po nim około 3,4 mln samochodów i liczba ta wzrasta. Szacuje się, że od otwarcia mostu przejechało po nim prawie 2 miliardy pojazdów, a ponieważ jest on płatny, zarobił na swoją konserwację około miliarda dolarów.

W 1941 roku angielskie krążowniki zatopiły niemiecki pancernik "Bismarck". Z liczącej 2220 osób załogi uratowało się 115 marynarzy. W akcji wziął udział polski niszczyciel ORP "Piorun".

W 1989 roku w lawinie na Mount Everest zginęli polscy himalaiści: Mirosław Dąsal, Mirosław Gardzielewski, Zygmunt Andrzej Heinrich i Wacław Otręba, a Eugeniusz Chrobak zmarł dzień później wskutek odniesionych obrażeń. Jedynym ocalałym był Andrzej Marciniak.

W 1989 roku na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie wystąpił Stevie Wonder.

[Kaima]

W 1513 roku ukazał się pierwszy w języku polskim modlitewnik "Raj duszny" w tłumaczeniu Biernata z Lublina.

W 1917 urodził się Leonid Teliga - żeglarz, pilot i dziennikarz. W latach 1967-69 na jachcie "Opty" opłynął samotnie kulę ziemską. Dla uczczenia pamięci Leonida Teligi redakcja miesięcznika "Żagle" od 1971 roku przyznaje nagrodę jego imienia za zasługi w popularyzacji żeglarstwa. (zm. 21.05.1970 r.)

W 1921 roku otwarto I Targ Poznański, który dał początek Międzynarodowym Targom Poznańskim.

W 1929 roku w Winter Garden w Nowym Jorku odbył się pokaz pierwszego kolorowego filmu mówionego noszącego tytuł "On With The Show" (Niech przedstawienie się zaczyna).

W 1941 roku do obozu Auschwitz został przywieziony Maksymilian Maria Kolbe.

W 1961 roku po poznaniu z prasy sprawy dwu studentek portugalskich z Coimbry, skazanych na 7 lat więzienia za wzniesienie toastu za wolność (za czasów dyktatury Salazara), brytyjski prawnik Peter Benenson opublikował w londyńskim tygodniku „The Observer” artykuł "Zapomniani więźniowie", wzywający do solidarnego działania w obronie więźniów sumienia (osób więzionych za wyrażanie swoich poglądów, które nie stosowały przemocy ani nie nawoływały do nienawiści) oraz do sprzeciwu wobec łamania praw zawartych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka przez rządy wielu państw. Artykuł spotkał się z dużym odzewem, co zainspirowało go do założenia organizacji Amnesty International.

W 1975 roku Sejm PRL uchwalił ustawę o dwustopniowym podziale administracyjnym. Zlikwidowano powiaty i utworzono 49 województw. 1 stycznia 1999 r. w wyniku kolejnej reformy utworzono 16 rządowo-samorządowych województw i 308 samorządowych powiatów.

W 1981 roku zmarł kardynał Stefan Wyszyński - prymas Polski w latach 1949-1981, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. Był represjonowany w okresie stalinowskim w latach 1953 - 1956. Pod jego kierunkiem Episkopat Polski wystosował w 1965 roku słynne orędzie do biskupów niemieckich, wzywające do pojednania. Po jego śmierci, w związku z zasługami dla Kościoła i Ojczyzny zaczęto go określać Prymasem Tysiąclecia. (ur. 1901 r)

[Kaima]

W 1453 roku Konstantynopol został zdobyty przez wojska tureckie sułtana Mehmeda II. Upadło Cesarstwo Bizantyjskie, istniejące od 395 roku.

W 1861 roku zmarł Joachim Lelewel – polski historyk i działacz polityczny, autor hasła "Za wolność naszą i waszą".

W 1917 roku urodził się John Fitzgerald Kennedy, amerykański polityk, prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1961 - 63. Zginął w zamachu 22 listopada 1963 r.

W 1932 roku założono Instytut Radowy im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie - obecnie Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy.

W 1940 roku wojska alianckie zdobyły Narwik. W bitwie wzięła udział polska Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich.

W 1990 roku w Paryżu podpisano porozumienie o utworzeniu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOiR).

[Kaima]

W 1431 roku zginęła spalona na stosie Joanna d'Arc, zwana Dziewicą Orleańską, francuska bohaterka narodowa z okresu wojny stuletniej. Została kanonizowana w 1920 roku przez Benedykta XV. Urodziła się w 1412 roku.

W 1505 roku Sejm w Radomiu uchwalił konstytucję "Nihil novi" zakazującą królowi wydawania ustaw bez zgody Senatu i Izby Poselskiej. Wielu historyków tę datę uważa za początek nowożytnego państwa polskiego.

W 1876 roku car Rosji Aleksander II Romanow wydał ukaz emski zakazujący używania języka ukraińskiego i nazwy Ukraina. Wydanie ukazu spowodowane było obawą caratu przed rozwojem narodowego ruchu ukraińskiego i w konsekwencji przed wyodrębnieniem się z Imperium Rosyjskiego Ukrainy.

W 1901 roku urodził się Mieczysław Fogg, piosenkarz. W okresie okupacji hitlerowskiej śpiewał w warszawskich kawiarniach. Do najbardziej znanych utworów wykonywanych przez niego należą: "Piosenka o mojej Warszawie", "Ta ostatnia niedziela", "Co nam zostało z tamtych lat", "Tango Milonga". Po wojnie występował głównie w radiu i telewizji, zagrał też w filmie "Nasz dom". Zmarł w 1990 roku.

W 1943 roku dowódca Armii Krajowej generał Stefan Rowecki, pseudonim "Grot", wydał rozkaz o wcieleniu oddziałów Batalionów Chłopskich do Armii Krajowej.

W 1950 roku urodził się Krzysztof Cugowski, wokalista zespołu rockowego Budka Suflera, wykonawca przebojów: "Cisza", "Takie tango", "Miłość jest jak niedziela". Największy sukces w karierze wokalisty przyniosła płyta "Nic nie boli, tak jak życie", której sprzedaż przekroczyła milion egzemplarzy.

W 1992 roku w Kielcach utworzono Polską Radę Biznesu, skupiającą przedsiębiorców reprezentujących prywatny kapitał krajowy i zagraniczny.

[Kaima]

W 1832 roku namiestnik carski Iwan Paskiewicz wmurował kamień węgielny pod budowę Cytadeli Warszawskiej. Cytadela zbudowana została po upadku powstania listopadowego z zamysłem kontroli nad miastem, będącym ośrodkiem polskiego ruchu niepodległościowego.

W 1859 roku na wieży gmachu Parlamentu w Londynie odmierzanie czasu rozpoczął zegar Big Ben. Każda z 4 tarcz zegara osadzona jest w stalowej ramie o średnicy siedmiu metrów, podtrzymującej 312 kawałków opalizującego szkła. Wskazówka godzinna mierzy 2,7 m, a minutowa 4,2 metra. Rzymskie cyfry mają po 60 cm wysokości. Na każdej tarczy widnieje łaciński napis "Domine salvam fac reginam nostram Victoriam primam" (Panie zachowaj naszą królową Wiktorię I).

W 1957 roku zmarł Leopold Staff - poeta i dramatopisarz, autor zbiorów: "Sny o potędze", "Wysokie drzewa", "Wiklina", tłumacz klasycznej literatury francuskiej, włoskiej i niemieckiej. (ur. 14.11.1878)

W 1958 roku zmarł Aleksander Żabczyński - aktor i piosenkarz, amant przedwojennego kina. Grał w filmach: "Manewry miłosne", "Głos serca", "Dzieje grzechu", "Pani minister tańczy", "Śluby ułańskie". Był także wykonawcą wielu popularnych piosenek, np: "Powróćmy jak za dawnych lat", "Całuję twoją dłoń, Madame". (ur. 24.07.1900)

W 1972 roku odbyła się wizyta prezydenta USA Richarda Nixona w Warszawie. Była to pierwsza oficjalna wizyta prezydenta USA w Polsce.

W 1987 roku Kazimierz Deyna w wieku 40 lat występem w meczu San Diego Sockers-Tacoma Stars zakończył karierę sportową. Zginął 2 lata później w wypadku samochodowym w San Diego. Przez analityków sportu uważany jest za jednego z najlepszych polskich piłkarzy w historii.

W 2006 roku, po 62 latach latach po bitwie pod Arnhem, Order Wojskowy Wilhelma został nadany polskiej 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej, a gen. dywizji Stanisław Sosabowski został pośmiertnie odznaczony Medalem Brązowego Lwa.

[Kaima]

W 1434 roku zmarł Władysław Jagiełło, król Polski i wielki książę litewski, założyciel dynastii Jagiellonów. Rządził w latach 1386 - 1434. Panował najdłużej ze wszystkich królów polskich - ponad 48 lat. (ur. ok. 1351)

W 1915 roku urodził się Jan Twardowski - ksiądz, poeta, przedstawiciel współczesnej liryki religijnej, uczestnik Powstania Warszawskiego, autor zbiorów wierszy: „Uśmiech Pana Boga”, "Znaki ufności", "Niebieskie okulary", "Nie bój się kochać", "Stukam do nieba". Od 1959 roku aż do emerytury był rektorem kościoła sióstr Wizytek w Warszawie, gdzie głosił kazania dla dzieci, którym później zadedykował prace: "Zeszyt w kratkę", "Patyki i patyczki" oraz "Dzieci na drodze krzyżowej". (zm. 18.01.2006)

W 1950 roku ukazał się komunikat prasowy Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych o zrzuceniu przez amerykańskie samoloty u polskiego wybrzeża masowych ilości stonki ziemniaczanej, która po wydostaniu się na brzeg miała się rozplenić po całym kraju.

W 1962 roku w Izraelu wykonano wyrok śmierci przez powieszenie na Adolfie Eichmannie, skazanym 15 grudnia 1961 roku. Eichmann był zbrodniarzem hitlerowskim, współorganizatorem akcji masowej zagłady Żydów. (ur. w 1906 r.)

W 1971 roku w Nowym Jorku na Manhattanie ukończono budowę wież World Trade Center

W 1990 roku prezydent George H.W. Bush i przywódca ZSRR Michaił Gorbaczow podpisali w Waszyngtonie porozumienie, na mocy którego w obu krajach zakończono produkcję broni chemicznej i rozpoczęto niszczenie już istniejącego jej arsenału.

W 2010 roku w Tychach zakończono produkcję Fiata 600/Seicento, które zostało wprowadzone na rynek w roku 1998 jako następca modelu Cinquecento. Łącznie wyprodukowano 1 328 973 egzemplarze modelu, z czego 1 039 671 wyeksportowano. Samochód przez cały 13-letni cykl produkcyjny wytwarzano wyłącznie w zakładzie Fiat Auto Poland w Tychach.

[Kaima]

W 1740 roku urodził się Donatien de Sade -markiz, francuski pisarz, skandalista. Jego powieści "Niedole cnoty" i "120 dni Sodomy" zawierają psychologiczną analizę przeżyć erotycznych o patologicznym charakterze. Od jego nazwiska pochodzi słowo sadyzm. (zm. w 1814)

W 1847 roku podczas ślubu Dorothy Carew i Toma Daniela w anglikańskim kościele św. Piotra w Tiverton wykonano po raz pierwszy "Marsz weselny" Felixa Mendelssohna-Barholdy’ego.

W 1897 roku Guglielmo Marconi uzyskał patent na radio. Marconi nie wynalazł radiowej transmisji bezprzewodowej, jest to dzieło wielu autorów. Natomiast uczynił tę technikę użyteczną praktycznie składając znane wynalazki w działające systemy łączności dalekosiężnej i organizując przedsiębiorstwo zdolne do ich budowy.

W 1910 roku Brytyjczyk Charles Stewart Rolls przeleciał jako pierwszy samolotem nad kanałem La Manche w obie strony bez międzylądowania.

W 1947 roku Sejm Ustawodawczy przyjął ustawy: w sprawie zwalczania drożyzny i nadmiernych zysków w obrocie handlowym, o obywatelskich komisjach podatkowych i lustratorach społecznych oraz o zezwoleniach na prowadzenie przedsiębiorstw handlowych i budowlanych. Specjalna komisja ścigająca "szkodnictwo gospodarcze" mogła karać obywateli grzywną lub kierować do miejsc przymusowej pracy bez rozprawy sądowej.

W 1953 roku Elżbieta II została koronowana na królową Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii. Przejęła tron po ojcu Jerzym VI. Ceremonia koronacyjna z katedry westminsterskiej w Londynie była po raz pierwszy transmitowana przez telewizję.

W 2003 roku z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie wystartował Mars Express Orbiter - pierwszy europejski statek kosmiczny, którego celem była inna planeta.

[Kaima]

W 1880 roku Alexander Graham Bell przeprowadził przy użyciu swego fototelefonu pierwszą w świecie bezprzewodową transmisję telefoniczną.

W 1881 roku urodził się Juliusz Rómmel - generał, uczestnik wojny polsko-radzieckiej 1920 roku, dowódca Armii "Łódź" w wojnie obronnej 1939 roku, uczestnik obrony Warszawy, po upadku której resztę wojny spędził w niemieckiej niewoli. Jako jeden z nielicznych generałów II RP porozumiał się z władzami komunistycznymi i zamieszkał w PRL, autor wspomnień "Moje walki z Budionnym", "Za Honor i Ojczyznę". (zm. w 1967)

W 1890 roku zmarł Oskar Kolberg - etnograf i kompozytor, znawca pieśni ludowych. Jego zbiory są podstawą polskiej etnografii. Opublikował 13 tysięcy pieśni ludowych i pozostawił 7 tysięcy niepublikowanych melodii, uznawany za twórcę polskiej etnografii i folklorystyki. (ur. 1814)

W 1918 roku na konferencji w Wersalu premierzy Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch uznali prawo do niepodległej i zjednoczonej Polski, z dostępem do morza. Był to dyplomatyczny sukces Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego.

W 1924 roku Sejm uchwalił ustawę radiową o poczcie, telegrafie i telefonie, regulującą w Polsce podstawowe kwestie dotyczące radiotelefonii i radiotelegrafii.

W 1963 - Zmarł Jan XXIII (właściwe nazwisko Angelo Giuseppe Roncalli), papież od 1958 roku. Zasłynął jako reformator Kościoła katolickiego - w 1962 roku zwołał Sobór Watykański II, który wprowadził zmiany przekształcające oblicze Kościoła: nowa formuła mszy świętej, ekumenizm i nowe spojrzenie na świat. W 1963 roku ogłosił encyklikę "Pacem in terris", adresując ją nie tylko do katolików, lecz do "wszystkich ludzi dobrej woli". (ur. w 1881)

W 1994 roku Telewizja Polska wyemitowała pierwszy odcinek teleturnieju "Jeden z dziesięciu".

[Kaima]

W 1783 roku bracia Montgolfier zaprezentowali publicznie balon na ogrzane powietrze.

W 1917 roku we Francji z inicjatywy Romana Dmowskiego oraz kierowanego przez niego Komitetu Narodowego Polskiego została utworzona Armia Polska (początkowo pod dowództwem gen. Archinarda), od koloru mundurów nazywana Błękitną Armią. Do czasu powrotu do Polski podlegała rozkazom dowództwa francuskiego. Francuskiego dowódcę 4 października 1918 zastąpił gen. Józef Haller.

W 1920 roku Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o tymczasowym ustroju władz szkolnych, która naczelne kierownictwo i nadzór zwierzchni nad wychowaniem publicznym w RP powierzyła Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

W 1942 roku rozpoczęła się bitwa lotniczo - morska pomiędzy siłami japońskimi a amerykańskimi, w pobliżu atolu Midway na Oceanie Spokojnym, zakończona taktycznym i strategicznym zwycięstwem amerykańskim. Bitwa uznawana jest umownie za punkt zwrotny w wojnie na Pacyfiku, ponieważ inicjatywa działań militarnych przeszła na stronę amerykańską.

W 1948 roku pilot Stanisław Skalski, najlepszy polski as myśliwski z okresu II wojny światowej, został aresztowany przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego pod fałszywymi zarzutami szpiegostwa na rzecz Wielkiej Brytanii i USA.

W 1989 roku odbyła się I tura pierwszych po II wojnie światowej częściowo wolnych wyborów do Sejmu i całkowicie wolnych do Senatu, zakończonych miażdżącym zwycięstwem obozu „Solidarności”, który zdobył 99 na 100 mandatów senatorskich i wszystkie 161 mandatów poselskich przypadających kandydatom bezpartyjnym.

W 1992 roku Sejm RP odwołał w nocy z 4 na 5 czerwca mniejszościowy rząd Jana Olszewskiego. Przyczyną odwołania była sprawa lustracji życia publicznego w Polsce. Było to jedno z najostrzejszych przesileń w polskiej polityce - tzw. noc teczek. Do Sejmu ok. godz. 10:00 rano dostarczono teczki z listą tajnych współpracowników, nazywaną listą Macierewicza. Wniosek o wotum nieufności poparło 273 posłów, przeciwko było 119.

[Kaima]

W 1443 roku miało miejsce najsilniejsze trzęsienie ziemi na ziemiach polskich o sile ocenianej na powyżej 6 stopni w skali Richtera. W Krakowie zawaliło się sklepienie kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty.

W 1894 roku odbyła się Powszechna Wystawa Krajowa. We Lwowie po raz pierwszy wystawiono Panoramę Racławicką autorstwa Jana Styki, Wojciecha Kossaka i innych.

W 1947 roku amerykański sekretarz stanu George Marshall przedstawił plan pomocy gospodarczej dla Europy, tzw. Plan Marshalla, mający służyć odbudowie gospodarki krajów Europy Zachodniej po II wojnie światowej. Plan obejmował pomoc w postaci surowców mineralnych, produktów żywnościowych, kredytów i dóbr inwestycyjnych.

W 1962 roku w Warszawie, przy Placu Unii Lubelskiej, otwarto pierwszy pawilon samoobsługowy "Supersam", wyburzony w grudniu 2006 roku.

W 1968 roku w hotelu w Los Angeles został postrzelony przez Palestyńczyka Sirhana Sirhana kandydat Partii Demokratycznej w wyborach prezydenckich senator Robert F. Kennedy. W wyniku odniesionych obrażeń zmarł następnego dnia w szpitalu.

W 1972 roku rozpoczęła się konferencja sztokholmska ONZ pod hasłem: „Mamy tylko jedną ziemię”, podczas której ochrona środowiska podniesiona została do rangi podstawowej funkcji państwa. Pojawił się wówczas także termin "polityka ochrony środowiska".

W 1981 roku amerykańskie Centrum Kontroli i Prewencji Chorób doniosło w swym cotygodniowym biuletynie, że 5 homoseksualistów z Los Angeles zapadło na rzadką odmianę zapalenia płuc. Był to pierwszy opis choroby, którą rok później nazwano AIDS.

W 2004 roku zmarł Ronald Reagan, prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1981 -1989. Przyczynił się do upadku radzieckiego systemu - w przemówieniu z 8 marca 1983 roku nazwał ZSRR imperium zła. Był też zwolennikiem kontrowersyjnego projektu budowy tarczy chroniącej zachodni świat przed wschodnimi rakietami, tak zwanego programu gwiezdnych wojen. Zanim został prezydentem był aktorem.

[Kaima]

W 1530 roku urodził się Jan Kochanowski - polski poeta, tłumacz literatury klasycznej, dramaturg, autor min. słynnych "Trenów" upamiętniających śmierć ukochanej córki Urszuli. Był najwybitniejszym przedstawicielem polskiego Renesansu, znanym także w Europie. Zmarł w 1584 roku.

W 1920 roku w Sopocie w Grand Hotelu (w tym czasie Sopot należał do Wolnego Miasta Gdańska) otwarto pierwsze na terenie obecnej Polski kasyno. Funkcjonuje ono do dziś.

W 1944 roku rozpoczęło się lądowanie wojsk alianckich w Normandii - największa pod względem użytych sił i środków operacja desantowa w historii wojen. Miała na celu otwarcie w zachodniej Europie drugiego frontu. Operacja została przeprowadzona we wtorek 6 czerwca 1944 pod dowództwem generała Dwighta Eisenhowera, a trzon sił inwazyjnych stanowiły wojska amerykańskie, brytyjskie i kanadyjskie.

W 1953 roku władze PRL nakazały zakładom radiowym w Warszawie i Dzierżoniowie usunięcie z produkowanych odbiorników zakresów fali nadawania Radia Wolna Europa.

W 1973 roku w Bielsku-Białej rozpoczęto seryjną produkcję Fiata 126p. Popularny "Maluch" uznawany jest za samochód, który zmotoryzował polskie społeczeństwo. Jego atutami były niska cena zakupu (był najtańszym samochodem dostępnym na polskim rynku) i prosta konstrukcja, umożliwiająca samodzielne naprawy. Produkcję zakończono w 2000 roku po wyprodukowaniu 4 671 586 egzemplarzy.

W 1980 roku rozpoczął się pierwszy w nowej formie festiwal jarociński - Festiwal Muzyków Rockowych. Był wtedy jedynym miejscem prezentacji niezależnych grup muzycznych, gdzie często ignorowana była cenzura. Było to też jedno z nielicznych miejsc, które zezwalało na nieco większą niż zwykle swobodę w ubiorze, zachowaniu oraz wyrażaniu własnych poglądów.

[Kaima]

W 1846 roku car Mikołaj I Romanow wydał tzw. ukaz czerwcowy poprawiający sytuację ekonomiczną chłopów w Królestwie Polskim, zniesione zostały między innymi darmochy i najem przymusowy.

W 1902 roku na łamach warszawskiego „Tygodnika Ilustrowanego” ukazał się pierwszy odcinek powieści historycznej "Popioły" Stefana Żeromskiego.

W 1929 roku powstało państwo Watykan. Początkowo siedziba papieży mieściła się na Lateranie. Przeniesienia do Watykanu dokonał Grzegorz XI w 1377 po powrocie z Awinionu, kiedy zastał Pałac Laterański w ruinie. Jego następcy rozwijali i umacniali Watykan jako państwo kościelne. Państwo to utrzymało się do 1870, kiedy to armia króla Włoch Wiktora Emanuela II włączyła je do nowo powstającego Królestwa Włoch. Papież Pius IX nie pogodził się z podbojem Państwa Kościelnego i ogłosił się więźniem Watykanu. Dopiero w 1929 roku faszystowski rząd włoski Benito Mussoliniego i Stolica Apostolska podpisali tzw. traktaty laterańskie, kończące spór i gwarantujące istnienie Państwa Watykańskiego w obrębie pałacu i ogrodów watykańskich.

W 1950 roku zarządzeniem ministra budownictwa utworzono przedsiębiorstwo państwowe Dyrekcja Odbudowy Zamku Warszawskiego. Zorganizowano pracownię projektową "Zamek", której zadaniem było przygotowanie projektu odbudowy gmachu. Na początku 1961 roku działalność pracowni została jednak wstrzymana. Dopiero w styczniu 1971 r. na wniosek Edwarda Gierka Biuro Polityczne KC PZPR podjęło decyzję o rekonstrukcji Zamku.

W 1991 roku Polska ratyfikowała Konwencję o prawach dziecka. Jest to dokument obowiązujący we wszystkich państwach świata z wyjątkiem USA. W Konwencji zostały spisane wszystkie prawa dziecka.

W 2006 roku został opublikowany raport ze śledztwa specjalnej komisji Rady Europy pod przewodnictwem szwajcarskiego senatora i byłego prokuratora Dicka Marty’ego w sprawie tajnych więzień CIA w Europie - w Polsce i Rumunii.

[Kaima]

W 632 roku zmarł Mahomet ( Muhammad ibn Abd Allah), prorok i twórca islamu, organizator teokratycznego państwa arabskiego. Na podstawie objawień, jakie Mahomet miał przez całe życie, powstała święta księga islamu Koran. (ur. 571 r.)

W 1887 roku Amerykanin Herman Hollerith opatentował maszynę liczącą używającą kart dziurkowanych jako nośnika zapisu danych.

W 1898 roku utworzono Warszawski Instytut Politechniczny im. Mikołaja II. Był to bezpośredni poprzednik Politechniki Warszawskiej.

W 1902 roku urodziła się Małgorzata Fornalska, działaczka komunistyczna, żona Bolesława Bieruta. Od 1939 roku przebywała w Związku Radzieckim, w 1942 wróciła do Polski. Działała w Polskiej Partii Robotniczej. Aresztowana przez gestapo wraz z Pawłem Finderem, rozstrzelana 26 lipca 1944 roku.

W 1946 roku w Londynie odbyła się parada zwycięstwa wojsk alianckich, do której nie dopuszczono żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Parada przeszła ulicami stolicy Wielkiej Brytanii gromadząc tysiące widzów oraz obserwatorów.

W 1949 roku w Wielkiej Brytanii ukazała się powieść George’a Orwella "Rok 1984".

W 2008 roku Robert Kubica jako pierwszy Polak w historii wygrał wyścig Formuły 1 – GP Kanady 2008.