Kartka z kalendarza

[Kaima]

W 1863 roku Komitet Centralny Narodowy podjął decyzję o wybuchu powstania styczniowego z chwilą ogłoszenia branki.

W 1889 roku niemiecki filozof Friedrich Nietzsche doznał na ulicy w Turynie załamania nerwowego po bezskutecznej próbie obrony konia okładanego batem przez woźnicę.

W 1892 w Bloemfontein w Oranii urodził się John Ronald Raul Tolkien, brytyjski pisarz oraz profesor filologii klasycznej i literatury staroangielskiej w Oxfordzie. Zasłynął jako jeden z najważniejszych autorów literatury fantasy w XX wieku Ekranizacja jego najsławniejszej powieści „Władca Pierścieni” została natomiast wielkim hitem filmowym pierwszej dekady XXI wieku.

W 1897 roku urodziła się Apolonia Chałupiec, lepiej znana jako Pola Negri, zajmująca jedno z ważniejszych miejsc w polskiej historii kinematografii. Zagrała łącznie w 69 filmach, nagrywanych zarówno w Polsce, jak i Berlinie czy Hollywood. Czołowy aktor tego okresu Charlie Chaplin, w opublikowanym dzienniku twierdził, że w Europie nie ma nic ciekawego oprócz niej – Poli Negri.

W 1925 roku Benito Mussolini rozwiązał włoski parlament i ogłosił się dyktatorem.

W 1945 roku Krajowa Rada Narodowa podjęła decyzję o odbudowie Warszawy.

W 1965 w kawiarni „Cristal” w Gdańsku - Wrzeszczu został założony zespół Czerwone Gitary.

W 1993 roku odbył się 1. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Podstawowym celem Fundacji WOŚP jest działalność na rzecz ochrony zdrowia i ratowania życia osób chorych (ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i ludzi starszych). WOŚP angażuje się także w doraźne akcje, jak np. pomoc powodzianom, zakup sprzętu ratującego życie w czasie pandemii Covid - 19 i ostatnio pomoc Ukrainie.

W 2009 roku w Argentynie wystartował Rajd Dakar 2009, odbywający się po raz pierwszy poza Europą i Afryką. Trzydziesta edycja rajdu odbyła się w dniach 3 - 17 stycznia. Pierwszy etap wystartował z Buenos Aires i tam cały rajd się zakończył. W rajdzie wystartowało 217 motocykli, 25 quadów, 177 samochodów i 81 ciężarówek.

[Kaima]

W 1643 roku urodził się Isaac Newton, angielski uczony - fizyk, matematyk, astronom, filozof. Odkrył m.in. trzy zasady dynamiki oraz prawo powszechnego ciążenia. Zmarł w 1727 roku.

W 1729 roku warszawska drukarnia pijarów wydała pierwszy numer „Nowin Polskich”, przemianowanych w 1730 roku na „Kurier Polski”.

W 1847 roku Samuel Colt sprzedał amerykańskiemu rządowi pierwszą partię rewolwerów własnej konstrukcji.

W 1911 roku Maria Skłodowska-Curie zgłosiła swoją kandydaturę do Akademii Francuskiej.

W 1923 roku Włodzimierz Lenin zakończył pisanie "Listu do Zjazdu" (tzw. „testamentu Lenina”), w którym negatywnie ocenił swych potencjalnych następców na przywódców WKP(b): Trockiego, Zinowiewa, Kamieniewa, Piatakowa i „ulubieńca partii” Bucharina oraz zamieścił sugestię usunięcia Józefa Stalina ze stanowiska sekretarza generalnego partii.

W 1927 roku masowiec SS „Wilno” jako pierwszy polski statek wszedł do portu w Gdyni.

W 1943 roku Niemcy rozstrzelali w Atenach Jerzego Iwanowa-Szajnowicza, polskiego sportowca, agenta brytyjskich służb specjalnych i bohatera greckiego ruchu oporu. ( ur. w 1911 r.)

W 2019 roku 5 nastolatek zginęło w wyniku pożaru w escape roomie w Koszalinie.

[Kaima]

W 1769 roku James Watt, szkocki inżynier i wynalazca, opatentował maszynę parową.

W 1818 roku urodził się Ernest Malinowski – polski inżynier drogowy i kolejowy, bohater obrony peruwiańskiego portu Callao w czasie wojny z Chile w 1866, budowniczy kolei w Peru i Ekwadorze, projektant i budowniczy najwyżej położonej Centralnej Kolei Transandyjskiej (Central Transandino), członek korespondent Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1890 roku. Zmarł w 1899 r w Limie.

W 1895 roku w Paryżu odbyła się publiczna degradacja kapitana pochodzenia żydowskiego Alfreda Dreyfusa, niesłusznie skazanego za zdradę państwa na dożywotnie pozbawienie wolności

W 1925 roku otwarto Polski Urząd Pocztowo-Telegraficzny nr 3, późniejszy Urząd Pocztowy nr 1 w Gdańsku, znany z obrony 1 września 1939 roku.

W 1939 roku w swej alpejskiej rezydencji w Berchtesgaden Adolf Hitler przyjął ministra spraw zagranicznych Józefa Becka. Głównymi tematami rozmów były sprawa Gdańska i Czechosłowacji. Hitler podkreślił, że sprawa korzystnych dla Polski rozstrzygnięć będzie możliwa po zawarciu porozumienia w sprawie Gdańska. Podobnie zareagował na poruszoną przez Becka kwestię zagwarantowania nienaruszalności polskich granic.

W 1949 roku Moskwie rozpoczęła się konferencja na której powołano do istnienia RWPG.

W 1959 roku Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów podjął decyzję o budowie Mazowieckich Zakładów Rafineryjnych i Petrochemicznych w Płocku. Kombinat wybudowano w latach 1960–1965.

W 1991 roku wojska gruzińskie wkroczyły do Cchinwali w celu likwidacji Południowoosetyjskiego Okręgu Autonomicznego. Był to początek wojny w Osetii Południowej.

[Kaima]

W 1285 roku arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka zwołał synod w Łęczycy, na którym wydano ustawy nakazujące wygłaszanie kazań w języku polskim.

W 1573 roku w Warszawie zebrał się pierwszy sejm konwokacyjny, stawiający za cel wybór nowego władcy Rzeczpospolitej po śmierci Zygmunta Augusta. Przy kolejnych elekcjach utrwalił się zwyczaj zwoływania najpierw konwokacji, w czasie której m.in. wyłaniano kandydatów do tronu oraz załatwiano bieżące sprawy państwowe.

W 1913 roku urodził się Edward Gierek, działacz polityczny, poseł na Sejm. W latach 1970 - 1980 I sekretarz KC
PZPR. Zmarł w 2001 roku.

W 1914 roku w Warszawie otwarto Most Poniatowskiego. Była to największa inwestycja miasta od czasu budowy systemu kanalizacji. Trasa mostowa wraz z dojazdami, nie licząc wałów ochronnych, wyniosła 3542 metry, w tym 506 m długości mostu i wiadukt o długości 700 m nad Powiślem, będący przedłużeniem Alej Jerozolimskich.

W 1941 roku prezydent Franklin Delano Roosevelt w przemówieniu do Kongresu zdefiniował „4 wolności” mające stanowić podstawę ładu światowego, do którego będą dążyć Stany Zjednoczone: wolność słowa, wolność wyznania, wolność od biedy i wolność od strachu.

W 2001 roku Adam Małysz jako pierwszy Polak wygrał 49. Turniej Czterech Skoczni.

W 2017 roku Kamil Stoch zwyciężył, a Piotr Żyła zajął drugie miejsce w 65. Turnieju Czterech Skoczni. Kamil Stoch powtórzył swój sukces dokładnie za rok wygrywając 66. Turniej Czterech Skoczni, a także w 2021 roku, kiedy wygrał 69. Turniej Czterech Skoczni.

[Kaima]

W 1782 roku w Filadelfii otwarto pierwszy komercyjny amerykański bank Bank of North America.

W 1794 roku pod naciskiem carycy Katarzyny II Rada Nieustająca unieważniła Order Virtuti Militari (ustanowione zaledwie 2 lata wcześniej przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego najwyższe odznaczenie wojskowe) i zakazała jego noszenia.

W 1839 roku Louis Jacques Daguerre ogłosił, że używając srebra i miedzianej płytki wynalazł proces zwany dagerotypem. Data ta jest przyjęta za dzień narodzin fotografii.

W 1927 roku przeprowadzono pierwszą transatlantycką rozmowę telefoniczną (Nowy Jork-Londyn).

W 1942 roku zakończyła się bitwa pod Moskwą. Była to pierwsza strategiczna porażka Adolfa Hitlera i Wehrmachtu na froncie wschodnim podczas kampanii rosyjskiej.

W 1953 roku prezydent USA Harry Truman ogłosił zbudowanie pierwszej bomby wodorowej.

W 1993 roku Sejm RP przyjął tzw. ustawę antyaborcyjną.

W 2015 roku 12 osób zginęło, a 11 zostało rannych w wyniku ataku dwóch islamistycznych terrorystów na siedzibę czasopisma satyrycznego „Charlie Hebdo” w Paryżu.

[Kaima]

W 1800 roku we Francji znaleziono dzikiego chłopca z Aveyron. Szacowano, że w 1800 miał około 12 lat. Przebywał w lesie i był prawdopodobnie wychowywany przez zwierzęta. Na jego ciele naliczono ok. 40 blizn. Chłopiec nie umiał mówić i zachowywał się jak dzikie zwierzę. W Paryżu zajmował się nim przez wiele lat lekarz specjalizujący się w leczeniu głuchoniemych. Chłopiec nigdy nie nauczył się mówić. Znał jedynie kilka słów, na przykład lait (fr. „mleko”), mon Dieu (fr. „mój Boże”). Początkowo robił duże postępy w życiu społecznym i uczył się wypełniać polecenia. Po pięciu latach rozwój uległ zatrzymaniu. Zmarł w roku 1828.

W 1918 roku prezydent USA Woodrow Wilson ogłosił swoje słynne 14-punktowe orędzie, w którym opowiedział się za zasadą samostanowienia narodów. Był to jeden z ważnych kroków na drodze do odzyskania przez Polskę niepodległości.
13. punkt orędzia brzmiał: Stworzenie niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez ludność bezsprzecznie polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną i gospodarczą. Integralność terytoriów tego państwa powinna być zagwarantowana przez konwencję międzynarodową.

W 1935 roku 1935 urodził się Elvis Presley, amerykański piosenkarz i aktor. Był prekursorem rock and rola i ikoną kultury masowej XX w. Zmarł w 1977r.

W 1944 roku oddział Kedywu KG AK podjął w podwarszawskim Aninie próbę zamachu na gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera. W czasie akcji raniono kilku członków obstawy Fischera, ale on sam uszedł z życiem.

W 1959 roku Charles de Gaulle objął stanowisko prezydenta Francji, które zajmował do 1969 r. Był twórcą nowej konstytucji ustanawiającej półprezydencki system rządów. De Gaulle prowadził politykę niezależności od USA, dążył do zbudowania potęgi militarnej Francji, w tym nuklearnej. 13 lutego 1960 wykonano pierwszą próbę atomową.

W 1967 roku na dworcu we Wrocławiu zginął Zbigniew Cybulski, aktor teatralny i filmowy, uznawany za jednego z najwybitniejszych i najpopularniejszych polskich aktorów. Grał główne role w filmach znamienitych polskich reżyserów (Wajdy, Kawalerowicza, Morgensterna i.in.) np: "Pokolenie", "Popiół i diament" , "Jak być kochaną", "Zbrodniarz i panna". Urodził się w 1927 roku.

W 1993 roku Sejm RP przyjął ustawę o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.

[Kaima]

W 1431 roku przed kościelnym sądem biskupim w Rouen rozpoczął się proces Joanny d’Arc. Skazana na śmierć została uniewinniona pośmiertnie w 1455 roku przez papieża Kaliksta III. Została beatyfikowana w 1909 roku i kanonizowana w 1920.

W 1797 roku zostały utworzone z inicjatywy Henryka Dąbrowskiego Legiony Polskie we Włoszech. Wstępowali do nich polscy żołnierze i oficerowie, którzy po III rozbiorze polski wyemigrowali do Francji i Włoch.

W 1913 roku urodził się Richard Nixon, amerykański polityk, 36. i 37. prezydent USA w latach 1969 - 1974, który jako pierwszy w historii zmuszony był ustąpić ze stanowiska w wyniku afery Watergate.

W 1928 roku powstała Liga Ochrony Przyrody.

W 1944 roku utworzono Radę Jedności Narodowej, reprezentację polityczną Polskiego Państwa Podziemnego, organ będący konspiracyjnym odpowiednikiem parlamentu. Działała do 1 lipca 1945.

W 1951 roku otwarto oficjalnie kwaterę główną ONZ w Nowym Jorku.

W 1966 roku władze PRL odmówiły wydania paszportu prymasowi kardynałowi Stefanowi Wyszyńskiemu na wyjazd do Watykanu na obchody milenium chrztu Polski.

W 2013 roku Norweg Anders Bardal zwyciężył w pierwszym w historii konkursie Pucharu Świata na skoczni narciarskiej im. Adama Małysza w Wiśle.

[Kaima]

W 1569 roku na zamku w Lublinie rozpoczęły się obrady Sejmu poprzedzające zawarcie unii polsko-litewskiej, porozumienia pomiędzy stanami Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, wynikiem którego było powstanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

W 1863 roku w Londynie otwarto pierwszą na świecie linię metra.

W 1920 roku wszedł w życie Traktat wersalski. główny traktat pokojowy kończący I wojnę światową, podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, państwa sprzymierzone i stowarzyszone. Dokumenty ratyfikacji złożono 10 stycznia 1920 r. w Paryżu i z tą datą wszedł w życie. Polska była reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego.

W 1938 roku Jan Kiepura wystąpił po raz pierwszy w nowojorskiej Metropolitan Opera.

W 1943 roku pod Stalingradem Armia Czerwona rozpoczęła decydujące uderzenie na znajdujące się w okrążeniu wojska niemieckie.

W 1946 – W Londynie otwarto pierwsze Zgromadzenie Ogólne ONZ z udziałem delegacji z 51 państw.

W 1957 roku sformowano Wojskową Służbę Wewnętrzną (WSW), będącą instytucją kontrwywiadu wojskowego i służby zabezpieczającej bezpieczeństwo Sił Zbrojnych PRL, oraz utrzymania dyscypliny wojskowej. Została rozwiązana w 1990 roku.

W 2008 roku zaprezentowano indyjski mikrosamochód Tata Nano, będący najtańszym, seryjnie produkowanym samochodem na świecie.

[Kaima]

W 1386 roku zostało zawarte porozumienie dotyczące elekcji Władysława Jagiełły na króla Polski.
Poselstwo polskiej szlachty na spotkaniu z księciem Litwy w Wołkowysku wystawiło dokument dotyczący jego wstępnej elekcji. W dokumencie uzgodniono, iż Jagiełło zostanie obrany polskim królem, a Jadwiga będzie jego małżonką. Postanowienia już w niecały miesiąc później weszły w życie i 2 lutego 1386 r. na zjeździe lubelskim Władysław Jagiełło został obwołany królem Polski.

W 1700 roku w Rosji w miejsce kalendarza bizantyńskiego wprowadzono kalendarz juliański. Po 31 grudnia 7208 nastał 1 stycznia 1700 roku. Kalendarz ten obowiązywał do 1918 roku, kiedy to został wprowadzony kalendarz gregoriański. Cerkiew Prawosławna stosuje nadal kalendarz juliański.

W 1793 roku Ludwik XVI, król Francji, został skazany na śmierć przez zgilotynowanie. Odbył się proces w Konwencie w sprawie zdrady państwa przez „Obywatela Kapeta”. Wyrok wykonano 21 stycznia 1793 roku.

W 1917 roku odbył się debiut sceniczny Eugeniusza Bodo w Teatrze Apollo w Poznaniu. Bodo, a własc. Bohdan Eugène Junod to jeden z najwybitniejszych i najpopularniejszych aktorów międzywojennego polskiego kina i teatru.

W 1919 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret o obowiązkowym ubezpieczeniu pracowników na wypadek choroby.

W 1944 roku został stracony zięć Benita Mussoliniego, Galeazzo Ciano i 17 innych dygnitarzy włoskich, skazanych na śmierć za prowadzenie negocjacji z aliantami.

W 1986 roku Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Kanczendzonga, drugi co do wysokości szczyt w Himalajach, trzeci co do wysokości szczyt Ziemi, o wysokości 8586 m n.p.m.

[Kaima]

W 1383 roku w czasie oblężenia Pyzdr w Wielkopolsce przez wojska Bartosza z Odolanowa, kula kamienna wystrzelona z działa przebiła miejskie wrota i zabiła Mikołaja, plebana z Biechowa. Było to 1. użycie artylerii w Polsce.

W 1578 roku w Jazdowie pod Warszawą odbyła się premiera "Odprawy posłów greckich" Jana Kochanowskiego.

W 1673 roku w Amsterdamie użyto po raz pierwszy wężów strażackich do gaszenia pożaru.

W 1780 roku została powołana Lubelska Komisja Dobrego Porządku, zajmująca się rozbudzeniem i rewitalizacją życia miejskiego.

W 1832 roku z rozkazu cara Mikołaja I Order Virtuti Militari został zdegradowany do rangi odznaki.

W 1943 roku rozpoczęła się operacja wojsk radzieckich mająca na celu przerwanie niemieckiej blokady Leningradu.

W 1984 roku Maciej Berbeka i Ryszard Gajewski dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Manaslu (8156 m n.p.m.) w Himalajach.

W 2006 roku niedoszły zabójca papieża Jana Pawła II Mehmet Ali Ağca opuścił tureckie więzienie, jednak 20 stycznia 2006 Najwyższy Sąd Turecki orzekł, że czas spędzony we włoskim więzieniu nie może być odjęty od wyroku sądu tureckiego i Ağca wrócił do więzienia.

[Kaima]

W 1830 roku w Poznaniu założono pierwszą miejską szkołę średnią dla dziewcząt.

W 1898 roku francuski pisarz Émile Zola opublikował słynny list J’Accuse…! (Oskarżam!) w sprawie afery Dreyfusa. (patrz: Kartka... 05.01.)

W 1943 roku Adolf Hitler ogłosił decyzję o rozpoczęciu wojny totalnej, tj. działań wojennych, których celem jest całkowite zniszczenie przeciwnika. Jest to wojna, w której stosuje się wszelkie metody i środki do osiągnięcia celów, nie uznając ograniczeń moralnych i prawnych. Ponadto odrzuca się umowy międzynarodowe i układy, które utrudniają osiągnięcie celów.

W 1944 roku została powołana Komisja Nikołaja Burdenki, która miała udowodnić, że zbrodnia katyńska na polskich oficerach dokonana wiosną 1940 roku przez NKWD, została popełniona przez Niemców w 1941 roku.

W 1965 roku w kawiarni Nowy Świat w Warszawie odbyła się premiera pierwszego programu Kabaretu Dudek. W grupie, kierowanej przez Edwarda Dziewońskiego, występowali m.in. Wiesław Michnikowski, Jan Kobuszewski, Wiesław Gołas, Irena Kwiatkowska, Bronisław Pawlik i Janusz Gajos. Ich skecze i piosenki weszły na stałe do klasyki polskiego kabaretu, do dziś śmiesząc kolejne pokolenie Polaków.

W 1966 roku w Watykanie odbyły się obchody Milenium chrztu Polski.

W 1998 roku włoski pisarz Alfredo Ormando dokonał w Watykanie aktu samospalenia w proteście przeciwko stosunkowi Kościoła katolickiego do osób homoseksualnych.

W 2019 roku w Gdańsku dokonano zamachu na prezydenta miasta Pawła Adamowicza, który w wyniku odniesionych obrażeń zmarł następnego dnia w szpitalu.

[Kaima]

W 1784 roku Amerykański Kongres Kontynentalny ratyfikował traktat wersalski kończący wojnę o niepodległość USA.

W 1807 roku Napoleon Bonaparte wydał dekret ustanawiający na zajętych przez wojska francuskie ziemiach polskich rząd tymczasowy pod nazwą Komisji Rządzącej.

W 1863 roku w nocy z 14 na 15 stycznia przeprowadzono w Warszawie brankę, która przyspieszyła wybuch powstania styczniowego.

W 1904 roku w warszawskim Teatrze Nowości zadebiutowała na scenie Lucyna Messal, polska aktorka, śpiewaczka (sopran) i tancerka operetkowa, primadonna Operetki Warszawskiej.

W 1940 roku z aresztu Gestapo przy alei Szucha w Warszawie uciekł w brawurowy sposób dowódca Wydziału Bojowego PLAN Kazimierz Kott, w odpowiedzi na co Niemcy dokonali w mieście masowych aresztowań.

W 1953 roku Josip Broz Tito został prezydentem Jugosławii. Pozostawał na tym stanowisku aż do swojej śmierci w 1980 r.

W 1980 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ potępiło sowiecką interwencję w Afganistanie przyjmując rezolucję wzywającą do natychmiastowego, bezwarunkowego i całkowitego wycofania wojsk z Afganistanu.

W 1993 roku na Bałtyku u wybrzeży Rugii zatonął podczas sztormu polski prom MF Jan Heweliusz. W katastrofie zginęło 55 osób.

[Kaima]

W 1734 roku w krypcie na Wawelu odbyły się trzy ostatnie pogrzeby królewskie. Zostali pochowani: Jan III Sobieski, jego żona Maria Kazimiera i August II Mocny.

W 1797 roku w Londynie po raz pierwszy na głowach panów pojawił się cylinder. Jego prototyp stworzył John Hetherington. Cylindry były popularne jeszcze na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie używany rzadko do stroju wieczorowego, jak również w jeździectwie w konkurencji ujeżdżenie.

W 1919 roku w Berlinie zostali zamordowani Karl Liebknecht i Róża Luksemburg.

W 1938 roku w stoczni w holenderskim Vlissingen zwodowano okręt podwodny ORP „Orzeł”. Z niewyjaśnionych do dziś przyczyn, ORP „Orzeł” zaginął wraz z całą załogą podczas patrolu na Morzu Północnym na przełomie maja i czerwca 1940 roku.

W 1940 roku podczas odprawy u Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego zapadła decyzja o utworzeniu we Francji Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich.

W 1971 roku oddano do użytku Wielką (Wysoką) Tamę w Asuanie. Tama ma długość 3600 m, szerokość u podstawy 980 m i 40 m u szczytu oraz wysokość 111 m. Maksymalna przepustowość tamy wynosi 11 000 m³/s.

W 1990 roku w Krakowie rozpoczęła nadawanie pierwsza polska komercyjna stacja radiowa RMF FM. W pierwszych latach emisji skrótowiec rozwijano jako Radio Małopolska Fun, później pojawiało się również rozwinięcie Radio Muzyka Fakty. Pierwszym utworem, który pojawił się na antenie była piosenka zespołu Toto – „Africa”.

W 1991 roku minął termin ultimatum postawionego przez ONZ Irakowi, wzywającego go do wycofania wojsk z Kuwejtu. Dało to międzynarodowej koalicji podstawę do rozpoczęcia operacji „Pustynna Burza”.

[Kaima]

W 1581 roku angielski parlament zdelegalizował katolicyzm.

W 1919 roku Ignacy Jan Paderewski został mianowany premierem i równocześnie ministrem spraw zagranicznych.

W 1945 roku w Ostrowcu Świętokrzyskim oficer AL i nowo mianowany wojewoda kielecki Jan Foremniak wraz z kilkoma wspólnikami dokonał napadu rabunkowego na prywatne mieszkanie, podczas którego został zastrzelony przez żołnierza AK Stanisława Kosickiego. Wydarzenie to, po spreparowaniu przez propagandę komunistyczną, stało się kanwą powieści Jerzego Andrzejewskiego "Popiół i diament".

W 1961 roku na Wawel powróciły z Kanady skarby królewskie, wśród których znajdowały się wawelskie arrasy.

W 1969 roku student Jan Palach dokonał samospalenia w proteście przeciw wkroczeniu wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji. Zmarł 3 dni później w szpitalu.

W 2001 roku zmarła Wanda Piłsudska, starsza córka Józefa Piłsudskiego. Urodziła się 7 lutego 1918 roku, gdy jej ojciec przebywał w Magdeburgu. Mieszkała w Belwederze oraz w dworku w Sulejówku. Jako córka Marszałka spełniała pewne funkcje reprezentacyjne, była m.in. (wraz z siostrą Jadwigą) matką chrzestną jednego ze statków. We wrześniu 1939 roku wraz z matką i siostrą zostały ewakuowane specjalnym samolotem przez Szwecję do Wielkiej Brytanii. Tam Wanda skończyła medycynę i pracowała jako psychiatra. W 1990 roku odzyskała dworek „Milusin” w Sulejówku, który w testamencie zapisała Muzeum Józefa Piłsudskiego.

W 2009 roku odbył się ostatni lot będącego na wyposażeniu Sił Powietrznych RP samolotu transportowego An-26.

W 2021 roku grupa dziesięciu nepalskich Szerpów dokonała pierwszego zimowego wejścia na ostatni niezdobyty o tej porze roku ośmiotysięcznik – K2 w paśmie Karakorum.

[Kaima]

W 395 roku nastąpił podział Cesarstwa Rzymskiego między synów Teodozjusza I Wielkiego na część wschodnią, którą objął Arkadiusz i zachodnią - Honoriusz.

W 1376 roku papież Grzegorz XI powrócił do Rzymu, kończąc tym samym trwającą od 1309 roku tzw. niewolę awiniońską.

W 1706 roku urodził się Benjamin Franklin, jeden z ojców Stanów Zjednoczonych. Przeszedł do historii nie tylko ze względu na swą rolę w formowaniu USA, ale zasłynął również wkładem w rozwój fizyki, a także opracował zalążek własnej doktryny filozoficznej.

W 1784 roku w krakowskiej dzielnicy Wesoła rozpoczęły się eksperymenty z balonem na ogrzane powietrze, których inicjatorami byli krakowscy uczeni: Jan Śniadecki, Jan Dominik Jaśkiewicz, Franciszek Scheidt i Jan Szaster. W ich efekcie 1 kwietnia tego roku balon wzniósł się na wysokość około 4700 m i utrzymywał się w powietrzu przez 33 minuty.

W 1912 roku brytyjska wyprawa pod kierownictwem Roberta F. Scotta, miesiąc po wyprawie norweskiej Roalda Amundsena, dotarła jako druga w historii na biegun południowy. W drodze powrotnej wszyscy jej członkowie zginęli.

W 1945 roku oddziały 1. Frontu Białoruskiego (w tym 1 Armia Wojska Polskiego) wkroczyły do lewobrzeżnej Warszawy.

W 1971 roku na antenie TVP1 wyemitowano premierowe wydanie programu przyrodniczego "Z kamerą wśród zwierząt".

W 2011 roku Wisława Szymborska została odznaczona przez prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Orderem Orła Białego.

[Kaima]

W 1493 roku w Piotrkowie zwołano pierwszy dwuizbowy Sejm walny. Było to zgromadzenie decydujące o ważnych sprawach w państwie. Sejm walny składał się z dwóch izb: Senatu i Izby Poselskiej oraz z trzech stanów sejmujących: króla, posłów i senatorów.

W 1535 roku hiszpański konkwistador Francisco Pizarro założył Limę, ponieważ do dalszego podboju Inków potrzebował solidniejszego zaplecza niż obozowisko. Od 1535 Lima była stolicą wicekrólestwa Peru, a od 1821 jest stolicą republiki Peru.

W 1788 roku pierwsi więźniowie przybyli do brytyjskiej kolonii karnej Botany Bay w Australii. Był to początek europejskiej kolonizacji Australii.

W 1902 roku w „Tygodniku Ilustrowanym” ukazał się pierwszy odcinek powieści "Chłopi" Władysława Reymonta.

W 1902 roku Komisja ds. Kanału w Przesmyku zarekomendowała Panamę jako najlepsze miejsce do budowy kanału łączącego Atlantyk z Pacyfikiem.

W 1919 roku W Wersalu pod Paryżem rozpoczęła się trwająca do 21 stycznia 1920 roku konferencja pokojowa z udziałem 27 zwycięskich państw w I wojnie światowej. W czasie konferencji (28 czerwca 1919 r.) został podpisany przez Niemcy i państwa Ententy traktat wersalski – główny układ pokojowy kończący I wojnę światową.

W 1928 roku urodził się Franciszek Pieczka, wybitny polski aktor filmowy i teatralny, odznaczony Orderem Orła Białego. Zmarł w 2022 roku.

W 1951 – Sejm przyjął ustawę o dniach wolnych od pracy, znoszącą m.in. święto narodowe 3 Maja.

W 2000 roku Helmut Kohl zrezygnował z funkcji honorowego przewodniczącego CDU w związku ze skandalem wokół nielegalnego finansowania partii. Przez byłych prezydentów USA George’a H.W. Busha i Billa Clintona został opisany jako „największy europejski przywódca drugiej połowy XX wieku”.

[Kaima]

W 1883 roku w Roselle w amerykańskim stanie New Jersey zapalono pierwsze na świecie elektryczne latarnie uliczne.

W 1945 roku gen. Leopold Okulicki rozwiązał Armię Krajową.

W 1966 roku Indira Gandhi została premierem Indii. Stanowisko to piastowała w latach 1966–1977 oraz 1980–1984. Była jedyną kobietą sprawującą tę funkcję w Indiach. Została zamordowana przez sikhijskich fundamentalistów w 1984 roku. (ur. w 1917 r)

W 1971 roku Biuro Polityczne KC PZPR podjęło decyzję o odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie.

W 1978 roku w niemieckim Emden zakończono produkcję VW Garbusa w Europie, natomiast w Brazylii produkowano go do 2003 roku. Garbus był najdłużej (1938 - 2003) i najliczniej produkowanym modelem samochodu w historii motoryzacji. Łącznie wyprodukowano 21 529 464 egzemplarze.

W 1983 roku urodziła się Justyna Kowalczyk-Tekieli - polska biegaczka narciarska, wielokrotna medalistka igrzysk olimpijskich i mistrzostw świata.

W 1993 roku Polska ratyfikowała Europejską Konwencję Praw Człowieka.

[Kaima]

W 1661 roku król Jan II Kazimierz Waza założył Akademię Lwowską.

W 1895 roku po raz pierwszy prześwietlono złamaną rękę promieniami rentgenowskimi.

W 1928 roku miała miejsce premiera filmu Sergieja Eisensteina pt. „Październik: 10 dni, które wstrząsnęły światem”. Ten fabularyzowany dokument opowiadał historię bolszewickiego przewrotu z jesieni 1917 roku, znanego jako rewolucja październikowa. Obraz genialnego reżysera legł u podstaw oficjalnego radzieckiego wyobrażenia o początku istnienia „Kraju Rad".

W 1949 roku Władysław Gomułka stracił stanowisko wicepremiera i ministra Ziem Odzyskanych w rządzie Józefa Cyrankiewicza. Był to kolejny krok (po zdymisjonowaniu go w sierpniu 1948 roku z funkcji I sekretarza PPR) w odsuwaniu „Wiesława” od władzy w ramach konfliktu wewnątrz polskiego ruchu komunistycznego.

W 1969 roku czeski robotnik Josef Hlavatý dokonał w Pilźnie aktu samospalenia w proteście przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego.

W 1971 roku zawiązał się Obywatelski Komitet Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie.

W 1990 roku w wyniku napięć związanych z konfliktem azersko-ormiańskim o Górski Karabach, w Baku doszło do pogromu Ormian. Sprowokował on wprowadzenie stanu wyjątkowego i rozpoczęcie interwencji wojskowej przez armię radziecką. W wyniku walk ulicznych, które oficjalnie tłumaczono tłumieniem wystąpień antyrządowych, zginęło 132 osoby cywilne, a kolejnych kilkaset było rannych.

[Kaima]

W 1793 roku zgilotynowano skazanego na śmierć za zdradę stanu króla Ludwika XVI.

W 1862 roku powstało niemieckie przedsiębiorstwo motoryzacyjne Opel, początkowo produkujące maszyny do szycia, a następnie rowery.

W 1911 roku odbył się pierwszy Rajd Monte Carlo najstarszy kontynuowany cyklicznie do dzisiaj rajd samochodowy na świecie.

W 1919 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał rozkaz specjalny o nadaniu weteranom powstania styczniowego uprawnień żołnierzy Wojska Polskiego.

W 1963 roku zmarł Stanisław Grzesiuk, pieśniarz i pisarz, autor autobiograficznej trylogii "Boso, ale w ostrogach", "Pięć lat kacetu", "Na marginesie życia". Urodził się w 1918 roku.

W 1985 roku Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Dhaulagiri w Himalajach.

W 1999 – Sejm RP przyjął ustawę o sejmowej komisji śledczej, nowej nieznanej wcześniej w polskiej praktyce parlamentarnej instytucji. Sejm RP nadał jej uprawnienia prokuratorskie, a członkowie komisji uzyskali w ten sposób prawo do przesłuchiwania świadków zgodnie z zasadami kodeksu postępowania karnego. Zakończeniem pracy komisji sejmowej jest sprawozdanie, które może skutkować pociągnięciem wskazanych w nim osób do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.

W 2011 roku Adam Małysz wygrał ostatni w karierze konkurs Pucharu Świata w skokach narciarskich na Wielkiej Krokwi w Zakopanem.

[Kaima]

W 1863 roku wybuchło w Królestwie Polskim powstanie styczniowe skierowane przeciwko Imperium Rosyjskiemu, ogłoszone Manifestem 22 stycznia wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rząd Narodowy. Trwało do jesieni 1864, zasięgiem obejmując ziemie zaboru rosyjskiego.

W 1877 roku urodził się Bolesław Leśmian – polski poeta i prozaik żydowskiego pochodzenia, czołowy przedstawiciel literatury dwudziestolecia międzywojennego, krytyk literacki. (zm. w 1937r.)

W 1905 roku na rozkaz cesarza Mikołaja II Romanowa wojsko otworzyło ogień do demonstrantów w Petersburgu (tzw. „krwawa niedziela”). Według oficjalnych danych zginęły 93 osoby, 333 odniosło rany (34 z nich zmarło), źródła nieoficjalne mówią o setkach zabitych (od 800 do 1000).

W 1943 roku gen. Stefan Rowecki „Grot” wydał rozkaz o utworzeniu Kedywu AK, organizacyjnego działu Armii Krajowej zajmującego się przeprowadzaniem i organizacją akcji bojowych, zamachów, sabotażu oraz dywersji wymierzonej w okupanta.

W 1969 roku 22-letni dezerter Wiktor Iljin otworzył w Moskwie ogień z dwóch pistoletów w kierunku limuzyny z kosmonautami wspólnej misji Sojuz 4 i Sojuz 5, tuż przed uroczystością ich odznaczenia na Kremlu, w wyniku czego ciężkie obrażenia odniósł kierowca, który zmarł następnego dnia. Celem zamachu miał być Leonid Breżniew, którego limuzyna pojechała zmienioną trasą.

W 1971 roku rozpoczął się strajk w Stoczni im. Adolfa Warskiego w Szczecinie.

W 1980 roku dysydent Andriej Sacharow został aresztowany i skazany na wewnętrzne wygnanie do miasta Gorki ( obecnie Niżny Nowogród) z powodu krytyki radzieckiej interwencji w Afganistanie.
Andriej Sacharow to wybitny rosyjski fizyk jądrowy, działacz polityczny i laureat Pokojowej Nagrody Nobla.