Kartka z kalendarza

[Kaima]

W 1912 roku w Warszawie przy ul. Krochmalnej 92 z inicjatywy Janusza Korczaka otwarto Dom Sierot dla dzieci żydowskich. Janusz Korczak – dyrektor Domu Sierot i Stefania Wilczyńska – naczelna wychowawczyni, wprowadzili pierwszych wychowanków – 85 dzieci żydowskich.

W 1926 roku Rada Miejska Gdyni podjęła uchwałę o budowie w mieście przemysłu stoczniowego. Ten dzień uznaje się oficjalną datę powstania Stoczni Remontowej Nauta, która jest najstarszą działającą stocznią w Polsce. Kolebką stoczni były założone w 1922 warsztaty budowy kutrów i łodzi rybackich Franciszka Ledke.

W 1943 roku w łagrze w Kotołas w obwodzie archangielskim zmarł Eugeniusz Bodo, własciwe nazwisko Eugeniusz Bogdan Junod, amant przedwojennego polskiego kina, piosenkarz, producent filmowy, grał między innymi w filmach: "Pieśniarz Warszawy", "Piętro wyżej", "Strachy". (ur. 28.12.1899)

W 1944 roku w niemieckim obozie Auschwitz wybuchł bunt Żydów z Sonderkommando, oddziału, który pracował przy obsłudze komór gazowych i krematoriów. W walce zginęło około 250 więźniów, około 200 zostało schwytanych, a następnie rozstrzelanych. Wydarzenia te były największym w historii obozu powstaniem więźniów.

W 1944 roku utworzono Milicję Obywatelską i Państwowy Urząd Repatriacyjny.

W 2001 roku rozpoczęła się interwencja NATO w Afganistanie.

W 2008 roku rozpoczęto budowę Stadionu Narodowego im. Kazimierza Górskiego w Warszawie, w miejscu dawnego Stadionu Dziesięciolecia. Oficjalnie został otwarty 29 stycznia 2012.

W 2013 roku zmarła Joanna Chmielewska (właśc. Joanna Kuhn), autorka poczytnych kryminałów, np. "Lesio", "Całe zdanie nieboszczyka", "Wszystko czerwone". Urodziła się w 1932 r.
__________________

[Kaima]

W 1910 roku zmarła Maria Konopnicka, poetka i pisarka, krytyk literacki, publicystka, tłumaczka, związana ze środowiskiem liberalnej inteligencji warszawskiej. Napisała m.in. poemat "Pan Balcer w Brazylii", wiersze "A jak poszedł król na wojnę", "Wolny najmita", "Rota", nowele - "Na drodze", "Ludzie rzeczy", i opowieści dla dzieci - "O krasnoludkach i sierotce Marysi", "Na jagody". Urodziła się 23 maja 1842 roku.

W 1939 roku Adolf Hitler podpisał dekret o włączeniu do Rzeszy polskich ziem zachodnich i północnych. Do III Rzeszy Niemieckiej wcielone zostały województwa: pomorskie, poznańskie, śląskie, większa część łódzkiego, zachodnia część krakowskiego, część kieleckiego i warszawskiego. Wymienione obszary zostały włączone do istniejących prowincji niemieckich oraz do dwóch nowych okręgów: Wartheland (Kraj Warty) oraz Gdańsk-Prusy Zachodnie. Łącznie Niemcy zaanektowali ok. 92 tys. km kw., na których mieszkało ponad 9 mln osób.

W 1943 roku członkowie złożonego z Żydów „Sonderkommando 1005”, sformowanego w celu zatarcia śladów zbrodni niemieckich, wydobyli zwłoki zamordowanych 2 lata wcześniej profesorów lwowskich i przewieźli je na stos, gdzie następnego dnia zostały spalone.

W 1958 roku w klinice Karolinska Sjukhuset w Sztokholmie wszczepiono pierwszy rozrusznik serca.

W 1976 roku oddano do użytku trasę Warszawa – Katowice (tzw. „gierkówkę”).

W 2000 roku ubiegający się o reelekcję Aleksander Kwaśniewski wygrał w I turze wybory prezydenckie.

W 2009 roku amerykański Kongres nadał pośmiertnie gen. Kazimierzowi Pułaskiemu jako siódmej osobie w historii tytuł Honorowego Obywatela Stanów Zjednoczonych. Generał Pułaski, bohater walk o wolność dwóch narodów, polskiego i amerykańskiego, jeden z dowódców i marszałek konfederacji barskiej, nazywany „ojcem amerykańskiej kawalerii”, zginął 11 października 1779 w bitwie pod Savannah.

[Kaima]

W 1633 roku uruchomiono Fontannę Neptuna w Gdańsku. Powstała z inicjatywy burmistrza Bartłomieja Schachmanna i rady miejskiej. Stoi w najbardziej reprezentacyjnej części Gdańska – na Długim Targu, przed wejściem do Dworu Artusa

W 1920 miał miejsce konflikt polsko-litewski. Gen. Lucjan Żeligowski, pozorując niesubordynację wobec Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego, zajął Wilno i okolice, proklamując powstanie tzw. Litwy Środkowej.

W 1936 roku urodziła się Agnieszka Osiecka, poetka, redaktorka Polskiego Radia, autorka skeczów dla STS oraz sztuk scenicznych: "Oskarżeni", "Przesądy", "Niech no tylko zakwitną jabłonie", tekstów piosenek, z których wiele zostało przebojami, między innymi: "Okularnicy", "Siedzieliśmy na dachu", "Małgośka", "Niech żyje bal", "Zielono mi", "Oczy tej małej", "To wszystko z nudów". (zm. w 1997 r.)

W 1940 roku w Liverpoolu urodził się John Lennon, brytyjski kompozytor, wokalista i autor tekstów, współtwórca zespołu "The Beatles", który stał się najbardziej znaczącym zespołem w historii muzyki rockowej. Wspólnie z Paulem McCartneyem stworzył większość repertuaru The Beatles. Po odejściu z zespołu wydał najbardziej znaną w swoim solowym dorobku płytę - "Imagine", której tytułowa piosenka uznawana jest za niepisany hymn pacyfistów. Zginął w Nowym Jorku zastrzelony przez zamachowca 8 grudnia 1980 roku.

W 1967 roku władze boliwijskie podały wiadomość o śmierci "Che" Guevary, (Ernesto Guevara de La Serna) Boliwijczyka, jednego z przywódców rewolucji kubańskiej w 1956 roku, bohatera rewolucyjnych ruchów socjalistycznych w XX wieku w Ameryce Łacińskiej. Wokół osoby Che Guevary narosło wiele legend i mitów. Stał się symbolem radykalnych ruchów lewicowych w Ameryce Łacińskiej i rewolty studenckiej z 1968 roku w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej. (ur. 14.06.1928)

W 1975 roku PRL i RFN zawarły układ, na mocy którego przyznano Ślązakom, Mazurom i Warmiakom prawo emigracji do Niemiec Zachodnich, w zamian za pokrycie przez boński rząd zaopatrzenia emerytalnego osobom pracującym podczas II wojny światowej na rzecz III Rzeszy.

W 1980 roku Czesław Miłosz, poeta, prozaik, eseista i tłumacz, został trzecim polskim laureatem literackiej Nagrody Nobla, po Henryku Sienkiewiczu i Władysławie Reymoncie.

W 2006 roku zmarł Marek Grechuta, piosenkarz, poeta, kompozytor i architekt. Swoje pierwsze płyty nagrywał z zespołem "Anawa", współpracował także z "Piwnicą pod Baranami". Stworzył wiele przebojów, między innymi: "Ocalić od zapomnienia", "Magia obłoków", "Dni, których nie znamy", "Korowód", "Hop - szklankę piwa" i "Wiosna, ach to ty". (ur. 10.12.1945)

[Kaima]

W 1974 roku wojska polskie pod dowództwem Tadeusza Kościuszki zostały pobite przez Rosjan w bitwie pod Maciejowicami. Klęska ta była punktem kulminacyjnym insurekcji. Naczelnik, wraz z licznymi oficerami, dostał się do niewoli, co sprawiło, że choć walki trwały jeszcze ponad miesiąc, nie miały żadnego strategicznego znaczenia..

W 1776 roku Maurycy Beniowski - węgierski i polski szlachcic, uczestnik konfederacji barskiej, zesłaniec na Kamczatkę, uciekinier i podróżnik, autor poczytnych "Pamiętników" - został obwołany przez tubylców królem Madagaskaru. Z ramienia Francji był kolonizatorem wyspy, gdzie prawdopodobnie podczas jednego z kolejnych pobytów zginął w potyczce z Francuzami.

W 1956 roku Związek Kompozytorów Polskich, z inicjatywy Tadeusza Bairda i Kazimierza Serockiego, powołał do życia festiwal muzyki współczesnej "Warszawska Jesień". Celem festiwalu było zapoznanie polskiego odbiorcy ze światowym dorobkiem muzyki XX wieku i prezentacja nowych kierunków we współczesnej muzyce polskiej i zagranicznej, do której w czasach stalinizmu w Polsce nie było dostępu. Słuchacze festiwalu mogli zapoznać się z dziełami takich twórców jak Anton Webern, Pierre Boulez czy Igor Strawiński.

W 1957 roku wyemitowano 1. odcinek "Zorro" – przygodowego serialu telewizyjnego wyprodukowanego przez wytwórnię Walta Disneya. Serial zdobył także w Polsce wielką popularność - po raz pierwszy był emitowany w Polsce na początku lat 60., a potem wielokrotnie powtarzany.

W 1991 roku w Krakowie zginął zastrzelony Andrzej Zaucha, saksofonista, perkusista, aktor, wokalista jazzowy grupy Dżamble i zespołu Anawa, solista. Współpracował z jazzmanami, między innymi Jarosławem Śmietaną, Michałem Urbaniakiem i Janem Ptaszynem Wróblewskim. Jego popularne piosenki to między innymi: "Czarny Alibaba", "Byłaś serca biciem", "Bądź moim natchnieniem", "Siódmy rok". (ur. w 1949 r.)

W 2019 roku polska pisarka i poetka Olga Tokarczuk została ogłoszona laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018.

[Kaima]

W 1830 w Warszawie odbył się pożegnalny koncert Fryderyka Chopina, który opuścił Polskę na zawsze, a w 1831 roku na stałe osiadł w Paryżu.

W 1830 roku w Warszawie przed Pałacem Staszica odsłonięto pomnik Mikołaja Kopernika dłuta duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorwaldsena.

W 1910 roku na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie została pochowana Maria Konopnicka. Pogrzeb był jedną z największych i najważniejszych uroczystości żałobnych w dziejach Lwowa. Wzięło w nim udział ponad 50 tys. ludzi, którzy zebrali się nie tylko dla uczczenia wybitnej i powszechnie uznanej pisarki, lecz także w celu zamanifestowania swoich dążeń niepodległościowych.

W 1962 roku Jan XXIII otworzył Sobór Watykański II - ostatni, jak dotąd, sobór w Kościele katolickim. Sobór zapoczątkował reformę Kościoła katolickiego poprzez otwarcie go na dialog z innymi wyznaniami i ogólne zarysowanie reformy liturgii. Został zakończony 8 grudnia 1965 roku przez papieża Pawła VI.

W 1969 roku w Kanadzie zmarł Kazimierz Sosnkowski, generał, legionista, komendant Związku Walki Zbrojnej. Od 8 lipca 1943 roku do 30 września 1944 roku naczelny wódz Polskich Sił Zbrojnych. (ur. 19.11.1885)

W 1976 roku w Częstochowie oficjalnie otwarto drogę szybkiego ruchu Warszawa-Katowice (tzw. gierkówkę).
__________________

[Kaima]

W 1492 roku Krzysztof Kolumb dopłynął do wyspy San Salwador w archipelagu Bahama. Jest to oficjalna data odkrycia Ameryki. Od 1792 roku ten dzień jest obchodzony jako Dzień Kolumba.

W 1840 roku urodziła się Helena Modrzejewska, uznana za największą aktorkę polską i jedną z najpiękniejszych kobiet epoki. Po emigracji do Kalifornii grała na scenach Ameryki, Anglii, Szwecji, Irlandii i gościnnie w Polsce. Zagrała 250 ról, w tym 35 w języku angielskim. Była niezrównaną aktorką szekspirowską. (zm. w Kalifornii w1909 r.)

W 1901 roku Theodore Roosevelt oficjalnie nadał nazwę Biały Dom rezydencji prezydenckiej w Waszyngtonie.

W 1921 roku Liga Narodów podjęła decyzję o podziale Górnego Śląska. Polska otrzymała 29% spornego terytorium, na którym znajdowało się 50% hut i 76% górnośląskich kopalń węgla.

W 1931 roku w Rio de Janeiro w Brazylii odsłonięto pomnik Chrystusa Odkupiciela. 38-metrowy pomnik jest wzniesiony na szczycie granitowej góry Corcovado. Statua jest jednym z symboli Rio oraz imponującym i charakterystycznym obiektem w tym mieście.

W 1943 roku zaczęła się bitwa pod Lenino z udziałem 1 Dywizji Piechoty imienia Tadeusza Kościuszki oraz pułku czołgów 1 Brygady Pancernej imienia Bohaterów Westerplatte. Mimo bohaterstwa kościuszkowców, niemiecka obrona nie została przełamana. Bitwa zakończyła się 13 października. Z perspektywy Stalina bitwa była dowodem na posiadanie przez Sowietów walczących u ich boku oddziałów polskich, i, co ważne, miała ona miejsce jeszcze przed konferencją w Teheranie, która odbyła się w końcu listopada 1943 roku. W okresie PRL Lenino służyło natomiast jako akt założycielski nowego ludowego Wojska Polskiego.

W 2012 roku Unia Europejska została ogłoszona laureatem Pokojowej Nagrody Nobla.

[Kaima]

W 1884 roku ustanowiono południk zerowy w Greenwich. Czas miejscowy na południku zerowym, przechodzącym przez obserwatorium astronomiczne w Greenwich pod Londynem, uznano za tak zwany uniwersalny czas średni, czyli GMT - Greenwich Mean Time. W stosunku do czasu uniwersalnego określa się na całym świecie strefy czasowe, zmieniające się o godzinę co 15 stopni długości geograficznej.

W 1906 roku w Warszawie rozpoczęły się Wyższe Kursy Handlowe. W 1915 roku zostały przekształcone w Wyższą Szkołę Handlową, która w latach 1949 -1991 funkcjonowała jako Szkoła Główna Planowania i Statystyki, a obecnie jako Szkoła Główna Handlowa.

W 1917 roku według tradycji Kościoła katolickiego miało miejsce ostatnie objawienie Matki Bożej w portugalskiej Fatimie, podczas którego doszło do tzw. Cudu Słońca.

W 1925 roku urodziła się Margaret Thatcher, brytyjska polityk, przywódca Partii Konserwatywnej, premier Wielkiej Brytanii w latach 1979 -1990. Stanowczość w stosunku do strajkujących górników oraz do państw komunistycznych spowodowała nadanie jej przydomku "Żelaznej Damy", a liberalną politykę gospodarczą jej gabinetu ochrzczono mianem "thatcheryzmu". Zmarła 8 kwietnia 2013 roku.

W 1952 roku w Domu Harcerza na Pradze w Warszawie z inicjatywy Andrzeja Kieruzalskiego powstał zespół „Gawęda” – reprezentacyjny Zespół Artystyczny Związku Harcerstwa Polskiego im. harcmistrz Barbary Kieruzalskiej. "Gawęda" dała ponad 8000 przedstawień na całym świecie. Gościła m.in. w Stanach Zjednoczonych, na Kubie, w Japonii, na Tajwanie, w Australii. Najwięcej piosenek powstało dzięki Wandzie Chotomskiej i Włodzimierzowi Korczowi. W zespole śpiewali między innymi: Krzysztof Gradowski, Marek Kościkiewicz (założyciel zespołu De Mono), Wojciech Mann, Magdalena Mielcarz, Anna Nehrebecka, Danuta Stankiewicz, Agnieszka Wagner, Szymon Zbroch, Aleksandra Woźniak i Andrzej Zaorski.

W 2010 roku wydobyto na powierzchnię wszystkich 33 górników uwięzionych pod ziemią od czasu tąpnięcia 5 sierpnia 2010 roku w kopalni miedzi i złota w Copiapó w Chile. Górnicy przetrwali pod ziemią rekordowy okres 69/70 dni.

[Kaima]

W 1773 roku Sejm Rzeczypospolitej powołał Komisję Edukacji Narodowej. Był to pierwszy w Europie urząd odpowiedzialny za oświatę. Uznawany jest za pierwowzór Ministerstwa Oświaty. KEN zajęła się reformą studiów wyższych, założyła seminaria nauczycielskie i szereg szkół. Zorganizowała Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które miało opracowywać podręczniki zgodne z nowym oświeceniowym programem nauczania.

W 1864 roku urodził się Stefan Żeromski, pisarz, autor nowel, powieści, nowel historycznych, dramatów, prozy poetyckiej i publicystyki społecznej. Do jego najważniejszych utworów należą "Syzyfowe prace", "Ludzie bezdomni", " Przedwiośnie", "Popioły" i "Wiatr od morza". Zmarł w 1925 roku.

W 1892 roku Arthur Conan Doyle wydał zbiór opowiadań "Przygody Sherlocka Holmesa".

W 1921 roku w Londynie ukazała się powieść Alana Milne'a "Kubuś Puchatek".

W 1943 roku z obozu koncentracyjnego w Sobiborze uciekło 300 więźniów. Była to prawdopodobnie jedyna udana masowa ucieczka więźniów z niemieckiego obozu zagłady. Po stłumieniu buntu Niemcy zdecydowali się na likwidację obozu. W 60. rocznicę ucieczki założono Muzeum Byłego Hitlerowskiego Obozu Zagłady w Sobiborze.

W 1992 roku naczelny archiwista państwowy Rosji Rudolf Pichoja przekazał prezydentowi Lechowi Wałęsie kopie dokumentów związanych ze sprawą mordu w Katyniu, Miednoje i Charkowie. Z dokumentacji wynika, że decyzję o "likwidacji" między innymi 25 tysięcy polskich jeńców wojennych i więźniów podjęło 5 marca 1940 roku Biuro Polityczne KC WKP(b).
__________________

[Kaima]

1817 roku zmarł Tadeusz Kościuszko - generał, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792 roku i wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, naczelnik insurekcji 1794 roku. Został ranny w bitwie pod Maciejowicami i dostał się do niewoli, z której w 1796 roku oswobodził go car Paweł I. Ostatnie lata życia spędził we Francji i Szwajcarii. Napisał broszurę "Czy Polacy mogą wybić się na niepodległość". Urodził się w 1746 roku.

W 1917 roku Mata Hari uznana za niemieckiego szpiega została we Francji rozstrzelana.

W 1946 roku w przeddzień planowanej egzekucji (został skazany na karę śmierci przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze) samobójstwo popełnił Hermann Göring poprzez połknięcie kapsułki z cyjankiem potasu.

W 1962 roku rozpoczął się kryzys kubański (kryzys karaibski) – kryzys polityczny między dwoma supermocarstwami dysponującymi bronią atomową – ZSRR i USA. Był spowodowany tajnym rozmieszczeniem przez ZSRR na Kubie pocisków balistycznych średniego zasięgu, bezpośrednio zagrażających terytorium USA. Wcześniej, tj. na przełomie lat 1959–1960 USA rozmieściły rakietowe pociski balistyczne na terytorium Wielkiej Brytanii, Włoch i Turcji, w pobliżu ZSRR. Był to wtedy największy kryzys w historii powojennego świata.

W 1964 roku oddano do eksploatacji rurociąg "Przyjaźń" - system ropociągów łączących Syberię z Europą Zachodnią.

W 1977 roku Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” - instytut naukowy i jednostka badawczo-rozwojowa Ministerstwa Zdrowia, utworzony z inicjatywy Ewy Szelburg-Zarembiny, w obecności dyrektor, prof. Marii Goncerzewicz, przyjął uroczyście pierwszych 40 pacjentów. W ciągu pierwszych 5 lat działalności Centrum Zdrowia Dziecka przyjęto 144 808 małych pacjentów. Instytut prowadzi również działalność szpitalną i jest jednocześnie pomnikiem dzieci, ofiar II wojny światowej.

W 1978 roku Marek Kotański założył w Głoskowie (powiat garwoliński) pierwszy ośrodek Monaru. Dało to początek systemowi oddziaływań pomocowych skierowanych do osób uzależnionych, oparty na założeniach wspólnot terapeutycznych. Stał się także początkiem nowego ruchu społecznego na rzecz przeciwdziałania narkomanii, a od 1981 organizacji zarejestrowanej w sądzie pod nazwą "Stowarzyszenie MONAR".

[Kaima]

W 1384 roku w katedrze wawelskiej odbyła się koronacja na królową Polski królewny węgierskiej Jadwigi, córki Ludwika, króla Polski i Węgier, wnuczki Władysława Łokietka. Wyszła za mąż za Jagiełłę, księcia litewskiego, koronowanego na króla Polski. Królowa wspomagała chorych i biednych, otaczała opieką kościoły, wyposażyła klasztor jasnogórski, zadbała o odnowienie Uniwersytetu Krakowskiego. W 1997 roku papież Jan Paweł II ogłosił błogosławioną Jadwigę świętą.

W 1793 roku w Paryżu ścięto na gilotynie królową Marię Antoninę.

W 1813 roku pod Lipskiem rozpoczęła się "bitwa narodów", w której armia napoleońska, wspierana przez polski korpus, pod wodzą księcia Józefa Poniatowskiego, poniosła klęskę w walce z wojskami koalicyjnymi Austrii, Prus, Rosji i Szwecji. Zakończyła się 19 października.

W 1820 roku w Krakowie rozpoczęto usypywanie Kopca Kościuszki.

W 1958 roku w I Programie Telewizji Polskiej rozpoczął działalność Kabaret Starszych Panów, prowadzony przez Jeremiego Przyborę i Jerzego Wasowskiego. Istniał do 1966 roku. Uważany za "najbardziej zdumiewające i niepowtarzalne zjawisko w historii polskiej telewizji i w dziejach kabaretu".

W 1978 roku arcybiskup metropolita krakowski kardynał Karol Wojtyła został wybrany na papieża jako pierwsza osoba spoza Włoch od 456 lat. Przyjął imię Jan Paweł II.

W 1991 roku zgodnie z umową międzyrządową powstała Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. Jest organizacją non-profit, działa na rzecz ofiar prześladowań nazistowskich i polsko-niemieckiego dialogu. Prowadzi działalność społeczną, humanitarną i edukacyjną.

[Kaima]

W 1781 w Krakowie z inicjatywy Jacka Kluszewskiego założono scenę teatralną, która dała początek Teatrowi "Staremu" imienia Heleny Modrzejewskiej.

W 1849 roku zmarł Fryderyk Chopin, kompozytor i pianista, o indywidualnym stylu łączącym narodowe i ludowe tradycje muzyki polskiej ze zdobyczami muzyki romantyzmu. Jego serce tajnie przewieziono do Polski i wmurowano w warszawskim kościele św. Krzyża, a w pierwszą rocznicę śmierci na paryskim cmentarzu Père-Lachaise odsłonięto mogiłę wraz ze znajdującym się na niej pomnikiem.
Od 1927 roku w Warszawie odbywa się Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina, najstarszy na świecie monograficzny konkurs muzyczny.

W 1945 roku w ścianę kościoła św. Krzyża w Warszawie ponownie wmurowano urnę z sercem Fryderyka Chopina, ukrytą po Powstaniu Warszawskim w Milanówku.

W 1971 roku ojciec Maksymilian Kolbe został beatyfikowany przez papieża Pawła VI. W czasie II wojny światowej został wywieziony do obozu zagłady Auschwitz-Birkenau, gdzie dobrowolnie zgłosił się na śmierć, zamiast jednego z wyznaczonych współwięźniów. Kanonizowany w październiku 1982 roku przez Jana Pawła II.

W 1992 roku prezydent RP Lech Wałęsa podpisał tzw. „Małą konstytucję” - ustawę regulującą wzajemne stosunki między władzą ustawodawczą, wykonawczą oraz kompetencje samorządów terytorialnych. Porządkowała ona podstawowe zasady ustrojowe państwa. W pozostałych kwestiach nadal obowiązywały przepisy Konstytucji z 1952 roku, co spowodowało, iż w okresie 1992–1997 przepisy konstytucyjne zawarte były w aż trzech różnych dokumentach. Obowiązywała od 8 grudnia 1992.

W 1997 roku weszła w życie Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie straciły moc obowiązujące nadal niektóre przepisy Konstytucji PRL z 22 lipca 1952 roku, „mała konstytucja” i Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1992 roku.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej składa się z preambuły i 243 artykułów, które znajdują się w obrębie trzynastu rozdziałów. W części z nich wydzielono podrozdziały.

[Kaima]

W 1558 roku król Zygmunt August aktem podpisanym w Warszawie ustanowił pierwsze w Polsce międzynarodowe połączenie pocztowe między Krakowem a Wenecją. Przełożonym poczty król mianował swego dworzanina Prospera Prowanę. Dzień ten uważa się za datę powstania poczty w Polsce.

W 1596 roku w Brześciu Litewskim podpisano unię między Kościołem katolickim i prawosławnym. Na mocy unii powstał prawosławny Kościół unicki, uznający zwierzchność papieża.

W 1881 roku w Warszawie wyruszył pierwszy tramwaj konny. Trasa wiodła od Rogatek Mokotowskich do placu Muranowskiego. Ostatni tramwaj konny został zlikwidowany w 1921 roku.

W 1922 roku w Londynie utworzono rozgłośnię radiową BBC. Pierwszy program nadano w grudniu 1923 roku, zaś transmisje telewizyjne rozpoczęto w listopadzie 1936.

W 1931 roku zmarł Thomas Alva Edison, amerykański wynalazca, który wymyślił instalację automatycznego sygnału. Wynalazł żarówkę, telefon, dyktafon, betoniarkę, lodówkę, opracował wzór dalekopisu. Zbudował w Nowym Jorku pierwszą w świecie elektrownię do publicznego użytku. Założyciel prestiżowego czasopisma naukowego "Science". Urodził się 11 lutego 1847 roku.

W 1963 odbył się jedyny lot kosmiczny z udziałem kota. Czarno-biała kotka Félicette wystartowała z Sahary, na terytorium Algierii. Statek został wyniesiony na wysokość 157 km. Kotka spędziła pięć minut w stanie nieważkości. Lot suborbitalny trwał 10 min. 35 sek. i zakończył się udanym lądowaniem kapsuły na spadochronach.

W 1998 roku Powszechny Bank Gospodarczy z siedzibą w Łodzi po raz pierwszy zaoferował dostęp do rachunku bankowego przez Internet, rozpoczynając historię polskiej bankowości internetowej.

[Kaima]

W 1813 roku osłaniając odwrót armii napoleońskiej spod Lipska, w Elsterze utonął książę Józef Poniatowski. Pełnił funkcję ministra wojny, naczelnego wodza Księstwa Warszawskiego oraz marszałka napoleońskiego. Był uczestnikiem wojny 1792 roku, powstania 1794 roku oraz kampanii napoleońskich 1809 i 1812 roku. Urodził się 7 maja 1763 roku.

W 1912 roku zmarł Julius Maggi, szwajcarski przemysłowiec. W 1897 roku założył fabrykę kostek bulionowych, będących pierwszymi wytwarzanymi przemysłowo koncentratami spożywczymi.

W 1956 roku w Warszawie rozpoczęło się VIII Plenum KC PZPR na którego obrady bez uprzedzenia przybyła delegacja radziecka na czele z Nikitą Chruszczowem. W kierunku Warszawy zaczęły się przesuwać stacjonujące w Polsce oddziały Armii Radzieckiej. Plenum trwało do 21 października. Delegaci wybrali skład nowego Biura Politycznego i sekretariatu KC z Władysławem Gomułką jako I sekretarzem.

W 1972 roku Stolica Apostolska wycofała swoje uznanie dla Rządu RP na uchodźstwie.

W 1984 roku ksiądz Jerzy Popiełuszko został uprowadzony, a następnie zamordowany przez funkcjonariuszy SB. Ksiądz Popiełuszko był związany ze środowiskiem robotniczym, aktywnie wspierał "Solidarność". W stanie wojennym w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie organizował słynne "Msze za Ojczyznę". Ciało księdza odnaleziono w wodach Zalewu Włocławskiego 30 października 1984. Beatyfikowany 6 czerwca 2010 roku jako męczennik za wiarę. Urodził się w 1947 roku.

W 1991 roku Sejm podjął ustawę o likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych.

W 2017 roku na placu Defilad w Warszawie 54-letni chemik i szkoleniowiec Piotr Szczęsny dokonał samospalenia w proteście przeciwko polityce PiS, oraz inspirowanej politycznie dyskryminacji (rasizmowi, homofobii i innym jej formom) w polskim życiu społecznym. W wyniku odniesionych obrażeń zmarł 29 października w szpitalu.
__________________

[Kaima]

W 1921 roku Rada Ambasadorów Ligi Narodów zatwierdziła decyzję o podziale Górnego Śląska. Z obszaru plebiscytowego Niemcy otrzymały 7794 km2, czyli 71% terytorium oraz 1 milion 116 tysięcy mieszkańców. Polska otrzymała 3214 km2, czyli 29% terytorium plebiscytowego, zamieszkanego przez 996 tysięcy mieszkańców. Po stronie niemieckiej pozostało 530 tysięcy Ślązaków mówiących gwarą lub językiem polskim, natomiast po stronie polskiej pozostało 260 tysięcy ludności opowiadającej się za Niemcami. Choć terytorialnie zyskały Niemcy, to po stronie polskiej znalazły się 53 kopalnie węgla (po stronie Niemiec 14), wszystkie 9 kopalń rud żelaza, 10 kopalń rud cynku i ołowiu (na 15 istniejących), 5 hut żelaza (na 9), wszystkie 18 hut cynku, ołowiu i srebra. Ponadto Niemcy stracili około 90% zasobów węgla kamiennego i znaczną ilość hut żelaza, cynku i ołowiu, które były im niezbędne do podtrzymywania gospodarki niemieckiej.

W 1944 - Na spotkaniu w Moskwie Winston Churchill i Józef Stalin ustalili strefy wpływów w powojennej Europie.

W 1952 roku Sąd Najwyższy na posiedzeniu odbywającym się w trybie tajnym, pod nieobecność oskarżonego i jedynie na podstawie nadesłanych dokumentów, zatwierdził wyrok śmierci na gen. Auguście Emilu Fieldorfie, wydany 16 kwietnia przez Sąd Wojewódzki w Warszawie.

W 1972 roku zmarła Magdalena Samozwaniec (właśc. Magdalena Starzewska-Niewidowska), pisarka, satyryczka i tłumaczka, córka Wojciecha Kossaka i siostra Marii Jasnorzewskiej-Pawlikowskiej. Najbardziej znane utwory to "Maria i Magdalena" oraz "Na ustach grzechu". Urodziła się w 1894 roku.

W 1976 roku 16-letni Diego Maradona zadebiutował w pierwszej lidze argentyńskiej w barwach Argentinos Juniors Buenos Aires.

W 1998 roku były kanclerz Niemiec Helmut Kohl został odznaczony Orderem Orła Białego.

W 2000 roku po drugiej rundzie toczonego w Detroit pojedynku bokserskiej wagi ciężkiej z Mikiem Tysonem, Andrzej Gołota odmówił kontynuowania walki. Już w pierwszej rundzie Polak był liczony, a w przerwie między drugą i trzecią rundą zszedł z ringu. W 2001 wprawdzie komisja boksu stanu Michigan uznała walkę za nieodbytą (wykryto niedozwolone substancje w organizmie Tysona), jednak kariera Gołoty wydawała się ostatecznie zakończona. Po tej walce Gołota miał trzyletnią przerwę w boksowaniu.

[Kaima]

W 1702 roku cesarz Leopold I Habsburg wydał Złotą Bullę ustanawiającą jezuicką Akademię Leopoldyńską we Wrocławiu ze wszystkimi przywilejami uniwersytetów europejskich, początkowo z jedynym fakultetem teologicznym. Obecnie Uniwersytet Wrocławski.

W 1805 roku flota brytyjska pod dowództwem admirała Horatio Nelsona, który zginął w końcowej fazie bitwy, odniosła zwycięstwo u przylądka Trafalgar nad połączonymi flotami francuską i hiszpańską, umacniając brytyjską przewagę na morzu i uniemożliwiając Napoleonowi inwazję na wyspy brytyjskie.

W 1833 roku urodził się Afred Nobel, szwedzki chemik, przemysłowiec, wynalazca dynamitu. W testamencie ufundował nagrodę swojego imienia, w dziedzinie fizyki, chemii, fizjologii lub medycyny, literatury i pokoju. W 1900 roku zarejestrowano Fundację Nobla, do której przekazano wszystkie aktywa należące do Alfreda Nobla. Fundacja ta zarządza dawnym jego majątkiem i przeznacza procenty od niego na wypłacanie nagród Nobla. Zmarł 10 grudnia 1896 roku.

W 1879 roku w Menlo Park w stanie New Jersey zespół badawczy pod kierownictwem Thomasa Alvy Edisona skonstruował pierwszą w pełni użyteczną żarówkę z grafitowym żarnikiem, która świeciła przez kilkadziesiąt godzin.

W 1949 roku odbyło się wodowanie pierwszego, zbudowanego po wojnie w Polsce, statku pełnomorskiego s/s Sołdek. Pływał do grudnia 1980 roku, od 1985 roku jest to statek-muzeum w Gdańsku.

W 1956 roku podczas obrad VIII plenum, Władysław Gomułka został wybrany na I sekretarza PZPR. Był to polityczny punkt kulminacyjny zmian, jakie zaszły w Polsce po śmierci Stalina. Gomułka cieszył się ogromnym poparciem społecznym, na które nie mógł liczyć żaden inny polski polityk komunistyczny, szczególnie że do władzy powracał w nimbie więźnia stalinowskiego.

W 1983 roku wmurowano kamień węgielny pod budowę Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi.

[Kaima]

W 1798 roku zginął zamordowany podczas antyfrancuskiego powstania w Egipcie Józef Sułkowski, polityk, republikanin, adiutant Napoleona Bonapartego. Napoleon nazwał imieniem Sułkowskiego jeden z fortów pod Kairem, jego nazwisko zostało wpisane na kolumnie południowej Łuku Triumfalnego w Paryżu. Urodził się w 1773 roku.

W 1883 roku w Nowym Jorku otwarto Metropolitan Opera House, jedną z najsłynniejszych w świecie scen operowych. Inaugurację uświetniła premiera "Fausta" Charles'a Gounoda. Pierwszym dyrektorem opery został Henry Eugene Abbey.

W 1886 roku w Nowym Jorku odsłonięto pomnik Statua Wolności, właściwie Wolność Opromieniająca Świat – posąg na wyspie Liberty Island u ujścia rzeki Hudson do Oceanu Atlantyckiego w regionie metropolitalnym Nowego Jorku, nieoficjalny symbol wolności, Nowego Jorku i Stanów Zjednoczonych. Jest to dar narodu francuskiego dla narodu amerykańskiego w stulecie uchwalenia Deklaracji Niepodległości, upamiętniający przymierze obu narodów w czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. W 1924 został uznany za narodowy pomnik Stanów Zjednoczonych, a w 1984 wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

W 1914 - Józef Piłsudski utworzył Polską Organizację Wojskową - POW. Powstała w Warszawie jako tajna misja militarna. Podjęła działalność w Królestwie Polskim, Galicji, na Ukrainie i w Rosji. W 1918 roku została wcielona do Wojska Polskiego.

W 1923 roku urodził się Henryk Jaskuła, pierwszy Polak i trzeci żeglarz w historii, który samotnie, bez zawijania do portów okrążył Ziemię. Dokonał tego na jachcie Dar Przemyśla, na którym 12 czerwca 1979 wyruszył samotnie w trasę. Rejs trwał 344 dni, a trasa prowadziła z Gdyni, wokół Przylądka Dobrej Nadziei, na południe od Australii i Nowej Zelandii, wokół Przylądka Horn z powrotem do Gdyni, gdzie powrócił 20 maja 1980 r

W 1978 roku rozpoczął się pontyfikat Jana Pawła II, wybranego 4 dni wcześniej na Stolicę Piotrową przez konklawe. Słowa papieża Polaka, wygłoszone podczas mszy inauguracyjnej, stały się przesłaniem jego pontyfikatu: "nie lękajcie się, otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi". Jan Paweł II został ogłoszony świętym Kościoła katolickiego 27 kwietnia 2014 roku.

[Kaima]

W 1754 roku otwarto w Krakowie Collegium Nobilium.
"Będziemy usiłowali kształcić tutaj młodzież szlachecką na mężów uczciwych, potem zaś na dobrych obywateli, kształtując serce cnotami, umysł naukami, ciało ćwiczeniami" - w tych słowach ks. Stanisław Konarski w swojej przemowie podczas ceremonii otwarcia Collegium Nobilium, nakreślił cele stawiane przed szkołą. Ksiądz swoje nowoczesne metody pedagogiczne zaczął wprowadzać już od roku 1741, jednak opór ze strony władz zakonu pijarów uniemożliwił mu oficjalne utworzenie szkoły. Dopiero trzynaście lat później papież w wyniku wizytacji apostolskiej zatwierdził proponowany przez niego porządek szkolny.

W 1793 r. odbył się w Grodnie sejm rozbiorowy, który pod presją Rosji i Prus wyraził milczącą zgodę na drugi rozbiór kraju, przywrócił Radę Nieustającą i rozwiązał konfederację targowicką. Był to ostatni sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej. Austria nie brała w nim udziału.

W 1817 roku w Warszawie otwarto Instytut Głuchoniemych. Powstał z inicjatywy księdza Jakuba Falkowskiego, którego imię nosi od 1983 roku. Jest to pierwsza i najstarsza polska szkoła dla dzieci niesłyszących. Działa nieprzerwanie od ponad 200 lat.

W 1940 roku urodził się Pele, właściwe nazwisko Edson Arantes do Nascimento, brazylijski piłkarz, nazywany "królem futbolu". Dzięki niemu reprezentacja Brazylii zdobyła kilkakrotnie tytuł mistrza świata. Pelé był Ambasadorem Dobrej Woli UNESCO. Został obdarzony tytułem Komandora Orderu Imperium brytyjskiego przez królową Elżbietę. Zmarł 29 grudnia 2022 w São Paulo

W 1956 - Na Węgrzech wybuchło powstanie przeciwko komunistycznemu reżimowi. Początkiem stała się manifestacja w Budapeszcie dla poparcia odwilży politycznej w Polsce. Powstanie zostało krwawo stłumione 4 listopada po wkroczeniu wojsk radzieckich.
23 października jest świętem narodowym Węgier.

W 1967 roku Marek Grechuta zaliczył publiczny debiut muzyczny, występując z piosenką „Tango Anawa” na Studenckim Festiwalu Piosenki w Krakowie, gdzie zajął drugie miejsce wśród wokalistów.

[Kaima]

W 1795 roku nastąpił trzeci rozbiór Polski. Niecały rok po upadku insurekcji kościuszkowskiej Austria, Rosja i Prusy uzgodniły traktat, zgodnie z którym przeprowadzono ostatni, całkowity rozbiór Rzeczypospolitej.

W 1929 roku miał miejsce tzw. "Czarny czwartek" - krach na giełdzie nowojorskiej - początek światowego kryzysu finansowego, który trwał do 1933 roku. Na skutek nieograniczonego udzielania inwestorom pożyczek na zakup akcji pod zastaw wcześniej kupionych aktywów, których ceny sztucznie zawyżano, doszło do załamania koniunktury i gwałtownego spadku cen papierów wartościowych. Spowodowało to panikę, która doprowadziła do lawinowej wyprzedaży akcji i do bankructw wielu inwestorów oraz przedsiębiorstw. Skutkiem kryzysu było wprowadzenie nadzoru bankowego i obowiązku tworzenia raportów o swojej działalności przez spółki giełdowe.

W 1934 roku prezydent RP Ignacy Mościcki wydał rozporządzenie o utworzeniu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ZUS.

W 1938 roku podczas spotkania w Berlinie ministrów spraw zagranicznych Józefa Becka i Joachima von Ribbentropa strona niemiecka pierwszy raz poruszyła kwestię włączenia Wolnego Miasta Gdańska do Rzeszy i budowy eksterytorialnej autostrady oraz linii kolejowej przez polskie Pomorze.

W 1945 roku weszła w życie Karta Narodów Zjednoczonych powołująca Organizację Narodów Zjednoczonych, następczynię Ligi Narodów

W 1956 roku na placu Defilad w Warszawie odbył się wiec, w którym wzięło udział blisko pół miliona ludzi. Zgromadzeni wiwatowali na cześć towarzysza „Wiesława” – nowego I sekretarza, który jawił się wówczas jako uosobienie zmiany, demokratyzacji i narodowej suwerenności. Podczas przemówienia Gomułka potępił stalinizm i zapowiedział szerokie reformy. Bezpośrednio po tych wydarzeniach z kraju wyjechał marszałek Konstanty Rokossowski oraz wielu innych oficerów radzieckich, służących w Ludowym Wojsku Polskim.

W 1980 roku w warszawskim sądzie wojewódzkim dokonano wstępnej rejestracji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność".

W 1989 roku zginął tragicznie, zdobywając południową ścianę Lhotse w Himalajach Wysokich, Jerzy Kukuczka, taternik i alpinista. Jako drugi człowiek na świecie zdobył wszystkie 14 szczytów o wysokości ponad 8 tysięcy metrów. Zasłynął ze zdobywania nowymi drogami najtrudniejszych do osiągnięcia szczytów. Zginął 200 metrów pod szczytem Lhotse, wytyczając nową drogę na trzeci wierzchołek kuli ziemskiej. Napisał książkę "Na szczytach świata". (ur. 1948).
__________________

[Kaima]

W 1823 w Krakowie zakończono usypywanie Kopca Tadeusza Kościuszki.

W 1918 roku Wojciech Korfanty wystąpił w Reichstagu z żądaniem przyłączenia do państwa polskiego wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego.

W 1952 roku o godz. 19:00 Telewizja Polska wyemitowała swój pierwszy, półgodzinny program.

W 1957 roku w „Świecie Młodych” ukazał się pierwszy odcinek komiksu o przygodach Tytusa, Romka i Atomka autorstwa Henryka Jerzego Chmielewskiego.

W 1975 roku program I Polskiego Radia nadał tysięczny odcinek popularnej powieści "Matysiakowie".

W 1987 roku Tymczasowa Komisja Koordynacyjna i Tymczasowa Rada NSZZ "Solidarność" powołały jednolite kierownictwo Związku - Krajową Komisję Wykonawczą NSZZ "Solidarność". Na jej czele stanął Lech Wałęsa.

W 2008 roku po 25 latach budowy, zakończono budowę pierwszej linii warszawskiego metra, oddając w tym dniu do użytku trzy ostatnie stacje (Stare Bielany, Wawrzyszew i Młociny). W ciągu 25 lat zbudowano 21 stacji oraz stację techniczno-postojową STP Kabaty.

[Kaima]

W 1927 roku ze Szwajcarii przywieziono do Polski urnę z sercem Tadeusza Kościuszki oraz zbiory Muzeum Rapperswilskiego.

W 1939 roku decyzją władz niemieckich na obszarze państwa polskiego zajętym przez wojska niemieckie, zostało utworzone Generalne Gubernatorstwo. Na czele GG stanął Hans Frank.

W 1945 roku przewodniczący Krajowej Rady Narodowej powołał Polską Agencję Prasową jako przedsiębiorstwo państwowe

W 1958 roku w Czeladzi rozpoczęto budowę pierwszej szkoły - pomnika Tysiąclecia Państwa Polskiego.

W 1965 roku członkowie zespołu The Beatles zostali odznaczeni Orderami Imperium Brytyjskiego przez królową Elżbietę II.

W 1971 roku Polska kupiła licencję na produkcję samochodu osobowego Fiat 126.

W 1991 roku w Moskwie podpisano umowę polsko-radziecką o wycofaniu oddziałów Armii Czerwonej z Polski, stacjonujących tu od zakończenia II wojny światowej. Wycofywanie zakończono 16 września 1993 roku.

W 2002 roku miał miejsce atak na moskiewski teatr na Dubrowce. Podczas odbijania teatru przez rosyjskie jednostki specjalne zginęło 129 zakładników i 40 czeczeńskich terrorystów, a ponad 700 osób odniosło obrażenia.